CBCM Cathanh

Nithla 2025, October 29

A PHUNPHUN HARNGAINAK CAANCHUNG A PHANH LIO I MYANMAR RAM CAAH

KARUNA ZAANGFAHNAK LE RUAHCHANNAK THAWNGBIA

Duhdawt  upatmi Myanmar ramchung le ramleng hmunzakip ah a ummi unau ṭafar vialte hna, a faktukmi fahnak hna, a fiangset lomi hna le hnokcencun hnahnawhnak he a khat liomi, atulio caan bantuk ahhin pumpak in kan umkhawh lo nain, thinlung in hmunkhat ah kan um ko hna. Kannnih kan duh kan sunhsakmi kan ram i chak in thlang, nichuah in nitlak hmun zakip ah kannnih ramchung mi hna cu voikhatte hmanh tuanbia ah kan rak tong ballo mi harngainak tampi kha kan hmaitonh lio a si. Hi ngaihchiat lungkuai awkngai a simi pakhatt e lawng hi a silo. Fimthiam hna nih riankhiah bantukin a phunphun harngainak caan hna tiah kan ti ko lai. Lakhruak thil cannak hna pawmkhawmh in a ra phan, a chiahru ngaiin umtuning pakhat nih a chia deuhmi ahnu umtuning pakhat kha a serchuah lengmang. Kannih cu raldohnak hna, kokek ṭihnunnak hna, lekzaam ṭhialkam in umnak hna, sipuazi sifak ah cannak hna le zatlang nunphung a kekkuainak hna karlak ah kan nungcio hna. Kannih tamdeuh ṭhen hna caah ni le caan hna cu a rihtuk i, zan hna cu an sautuk.

 Minung hna i Hma-lekzaam ṭhialkamnak hna le Thinlung hma hna

Kannih thinlung kha a fahter bikmi a simi minung hna i sifah harnak hna in thawk usih. Vawleicung UN cazin ningin buaibainak hna a rak chuakka thawkin Myanmar rammi nuai (3) tluk cu innlo kaltak in an lekzaam i ṭhialkam in an um hna. Khi nuai (3) timi minung hna cu kanan (number) pakhat a silo. Annih cu minung an siko, an pu an pi, an pa le an nu, fale hna an sive ko. Cheukhat cu ramlak tlang le tupi chung thingkung tangah, cheukhat nih leikuang chungah, cheukhat nih phungki sianginn hna ah cheukhat ve nih hrukhrulh thlam sakin a ummi hna zong an um. Annih cu eiawk rawl le dinawk ti hmanh an ngeilo, hualhimnak zong an ngeilo bangin fimthiamnak timi zong an ngeikho lo. Lihninhnak nih a denmi hmun hna ah a khuapi tein a rawk i a cimdih mi hna an um. Tlakrawh inn sangpi hna, an tluk an ril. Nunnak thaw hna cu second tlawmte chungah a rak lohtlau. Buaibainak a umlionak hmun hna i khuapi khuate hna cu khaupi rop, khuate rop ah an rak cang. Minung cheukhat hna cu avoi tampi anmah le an innlo in an lekzaam i an i ṭhial bangin, mi cheukhat hna nih a himlai an tinak hmun tampi hmunkhat hnu hmunkhat i ṭhial in an um. An ngeihmi thilri chawva cheukhat kha phawrh in an lekzaam bantukin ṭihphan thlalaunak le thinlung hma hna kha i phawrh in an rak kal.

Nu hna le ngakchia hna i a thli tein taksa fahnak an innak

Raldohnak hna le harnak caan raichia hmuhtonnak paoh ah nu hna le ngakchia hna cu a ritbik mi thiltom hna kha an phorh cio. Ngakchia no tampi hna cu a kumkhua in sianginn kai an tlolh. Annih i cacawnnak khaan hna cu thlakrawh bultan hna ah an cangcang, annih i hmailei caan cu a fiangset lomi hna chungah a kharkhumh cang. Cheukhat hna cu an nu le pa hna an ngei tilo. Cheukhat hna cu ṭhihphaihnak hna  kha an mit ah fiang tein hmutu hna an rak si.  Mitam deuh cu rawlṭam tihal in an um hna. An ngandamnak a chiahru ngai hna, an thinlung chungah zeitluk indah an intuarh ti kha phuang in an chimthiam lo. Nu tampi hna zong a thli tein lungkuai in an ṭah an hram. An sunghmi chungkhar caah ngaihchiatnak kha an phawrh. Nu le pa  ngeilo ngakchia no hna kha zohkhenh in an kilven, sersat hrem an in lai kha thinphan in an lau hna. A caancaan ah  a cih le vampang a umlo mi i hmungduai in umnak hmun lawngpi ah ngandamnak zohkhenhnak umlo in ngakchia hna kha an hrin i an zohkhenh. Khi bantuk harnak hna karlak in innchungkhar hna kha zohkhenh in an cawmken hna, zapi caah an chuankhin, muihnak chungah thlithup in thla an cam, ngaihchiat lungkuai mi hna kha anmah ṭhiamṭhiam nih an hnemh ṭhan hna.

Biapibik ṭuanvo ngeitu hna karlak ah theihtiamnak a umlonak

Dawtmi hawile hna, a thukbik mi dantatnak tampi hna chungin kannih nih kan hmuhlio mi thil pakhat cu biapibik ṭuanvo ngeitu hna, aa tel tummi hna karlak ah i theihthiamnak le zumhnak a umlo mi hi a si. A kapkip in a umpeng, hmuhnak zong a phunphun in an um cio, herhbaunak hna zong tampiin a um. Sehmanhsehlaw, biaruah remhchunnak cu a tlawmtuk hringhran. Khat le khat pehtlai tein ngaihpiak khawhnak a ummi thinlung hna umnak, a dik ahmaanmi hmun hna tlawmte lawnglawng a um. Cu a si caah bawmhchanhnak hna phihkhar an ing. Karhcho ṭhanchonak hna a rak hnuttlai, minung le minung khat le khat zaangfah zawnruahnak hna kha a ri an khiah. A caancaan ah khoika leikap hmahnah aa tello mi khuami hna cu buainak a laifang ah kharkhumh an si i hnuzulmi harnak phuntling kha an intuar. Ca hna cawn dingah, rian hmuh dingah le hmailei caan kha aa dawhbik in sakser a duhmi mino hna cu atu ahcun ṭihnak lungthin hna, thinhunnak le lungrawk lungdonghnak hna in an khat cang. Annih i thil tikhawhnak hna cu pakpalawng sawksam an ing. Annih i ruahchannak hna phum piak an si. Cheukhat nih ramleng ah a tlikzam bantukin cheukhat hna nih a thli tein an lung an kuai hna.

 Nifate harnak hna he nungin umnak

Mi sawhsawh hna ca ah nifate nunnak lamthluan cu nun khawhnak thazaang ngeihnak caah hneksak del innak ni le caan hna an si. Ram i hmun zakip ah thilman hna nih a hnu zulh-phanh khawh lo tiang in a sang, `uan awk rian hna a um ti lo. A kang khomi datsi le si-ai hna an hartuk i lectrik mei nih a rat chel rat lo chel a si. Lungretheihnak thinlung hna nih innchungkhar caah thlite hawikom a si cang.

~ihphan thlalaunak hna zong hrihram a bunh cang. Sihmanhsehlaw minung hna cu pakhat le pakhat an i bawmchan cio rih, kut lawngmi a si ko nain a tling cikcekmi lungthin hna he zawnruahnak in an i bawmchan cio.

Tlakremnak le Daihnak caah Khrihfa zulh awk lam

Zumhnak ah kaarhlangmi Khrihfa pakhat si ahcun keimah nih hal dingmi biahalnak hna a um. “Kannih nih hi thil umtuning in zeitin dah pehzulh in kan kal lai?” “Zeitin dah raldohnak hna kha kan ngolter khawh hna lai?” Kannih vialte hmunkhatte i zuam in hung tho i, vawlei cungah hin raldohnak umter ti hlah tiah kan au hna lai maw? Khrihfa dinnak phungah sifah harnak hna in luat dingah a fawimi ningcang hna a kan pe lo. Sihmanhsehlaw i tlakremnak, thlopnak le caansau a nguhmi daihnak lei ah hmaihoih in kal i a phakter khawh mi, thinlung a daihter mi lam pakhat kha a kan pek. Korint khuami hna sin a `ialmi cakuat voihnihnak 2Korint 5:18 ah, St. Paul nih ralrin a kan pekmi a um ko. “Pathian cu kannih kha i tlakremnak i rian`uantu `uanvo kha a kan pek”. Hi `uanvo nih Biaknak lei `uanvo pakhatte lawnglawng a si lo, minung he aa lomi tuah awk `uanvo pakhat a si. I tlakremnak timi cu poipang hna kha philh i a dihlak a `ha ko timi pungsan in i titernak a si lo. I tlakremhnak timi cu…

-Pakhat cio i nunnak a cangmi thil hna kha ngaihpiaknak

-A `apmi hna he hmunkhat in fakpiin `ahnak

-Mi pakhatkha `hanchonak caah a dang pakhat nih fahnak a inpiak lai timi umloin zapi caah a `ha i aa tlakmi thil hna hmuh khawhnak dingah zuam i kawlnak hna a si.

Jesuh Khrih pumpak hrimhrim nih, “Daihnak caah rian`uantu (daihnak a sertu) hna cu lunglawmmi nan va si dah! Zeicah tiah annih cu Pathian nih ka fa tiah an ti hna lai” (Matthai 5:9), tiah a rak chim. Daihnak timi cu nunnak thaw ngei loin `uan lo, hnahnawh loin umnak phun hna a si lo, lungdaihternak zong a si fawm lo. Daihnak cu zumh i a cawlcang pengmi a si. Thihnak ai in nunnak, teirul chamnak ai in huham, pakhatte lawng umnak ai in innchungkhar kha biakam hnatlaknak ngei tein i thimnak a si.

Ruahchannak Thawngpang Bia

Atu caan hi a sungpek in ngol dingmi caan a si ti lo. Atu caan cu a thuk deuh chinchin in tuah`uannak caan a si. Ngaihchiat lungkuainak vutcam hna chungah ruahchannak timi lungvar mansung hna kha kan kawl cio lai a si. Daihnak cu a sikhawh ko. Daihnak lawnglawng cu lam pakhatte a si. Kannih kha huatnak hna nih muisam kan serpiak hlah seh! Lungrawk in ngolnak nih kan tei hlah seh! “Cawlcanghnak ah zaangfah zawnruahnak, ahmaanmi kha nem tein chimrelnak, daihnak kha dinhter loin sullam fianternak,” timi a konglam hna he kan cawlcanghnak hna kha fiang tein tuah`uan cio hna usih!

Hma hna tampi he lungrethei ngai a simi kannih kan ram cu i hnuhchuah `han ko seh! Inn le lo hna lawng siloin lungthin thar he nung`han hram ko seh! “Annih cu daihnak kha sullam fianter dingah a sungh an rak pek lo caah, kannih cu innlei kan rak kir`han kho” tiah kan fapa hna, kan tute hna i awthawng cu awtleng he i thuat ko seh!

Bawipa Pathian cu nannih he hmunkhat in Myanmar Rampi kha thluachuah pe ko seh!

Cardinal Charles Bo                                       Bishop Basilio Athaih

Yangon Catholic Archbishop Diocese               Taunggyi Catholic Archbishop Diocese

President                                                    Vice-President

Myanmar ram CBCM                                      CBCM

le Myanmar ram i Catholic Bishop vialte

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *