
Ram miphun Jubilee (Jubilee Of The Indigenous People)

14-16 October 2025
CELAM President tawlrelnak in tuahmi Kum Thiang philh lonak virtual puai ah kaa tel khawh caah kaa lawm. Bawipa nih a Bupi hmangin a kan pekmi laksawng sullam ruah ṭhannak caanṭha a si . Jubilee cu kan caah a bik in “kan khamhnak ‘innka’ a simi Bawi Jesuh he a hmaanmi, pumpak tonnak caan, lenglei lawmhnak sawhsawh si loin remdaihnak, lawmhnak philh lonak le ruahchannak i hrawmnak caantha a si awk a si. Jubilee puai timhtuahnak ah, Catholic Bupi cu vawleicung pumpi huap a si ti kha Pope Francis nih langhter a rak duh. Cucu Pathian nih a kan kawh auh ning cio le nunnak ah le nunnak a dotdot, kum le thil sining tampi ah a lang. Chungkhar, ngakchia, mino, upa hna, Pathian rianṭuantu tlangbawi hna, Khrihfabu le zatlang nun ah rianṭuantu hna sin ah a dawtnak le a zaangfahnak vel laksawng pek le langhter asi. Ramchung Miphun hna kha an telter hna i, nan tuanbia, thlarau le ruahchannak nih Bupi chung i aa thleng kho lomi aw a chuahter.
Hi kong he pehtlai in, Innka Thiang kan chung kan lut tikah, biakinn dawh chung luh in hmelchunhnak tuah men lawng si loin, kan duhmi cu zumhnak thawngin, Pathian dawtnak hrampi taktak, Vailamtahnak ah khenhmi a ongmi lei ah luh kha a si ti kha hngalhthiam a biapi tiah ka ruah . Cu zumhnak chungah cun unau miphun, pakhat ah pakhat kan si (cf. Saint Augustine, Commentary on Salm 127:4). Hi biatak chungin kan tuanbia le kan nunnak taktak kha kan rel ṭhan a hau, kan rianṭuannak le harnak kan tong ko nain, Kum Thiang nih a kan fialmi ruahchannak he hmailei kha kan ton khawh nakhnga.
Hi hmuhning nih hin kan ruahnak ah a kan bawmh khawh, zeicahtiah ramchung miphun kan si bantukin, vawlei hramthawknak le tinhmi a simi (cf. Rom 11:36), zeizong vialte ah a hmasa bik (cf. Col 1:18) pakhat lawng a um ti zumhnak nih thazaang a kan pek; ṭhatnak vialte hramthawknak, cucaah kan miphun hna telh in ṭhatnak vialte hrampi . Hi zumhfehnak chungin Khrih Lungthin Innka Thiang in kan luh tikah kan lawmhnak cu a chuak: “Pathian cu thangṭhat si ko seh, amah nih cun vawlei ser hlan ah [Khrih] ah a kan thim … a fapa si awkah” (cf. Eph 1:3-5). Hihi kan ruahchannak nih aa tinhmi a si, mi cheukhat ca lawng si loin mi vialte caah, hlan ah ral tiah ruahmi hna hmanh: “Filistin mi, Siria mi, Ethiopia mi hna”, “Izipt mi le Babilon”, ram uktu ram ngan pipi hna cu, “amah chungah an chuak” (Salm 87:5). Mithiang Augustine nih hitin a ti: “a cheu cu an dihlak in hngalh khawh awkah min an sak hna” (Salm 87,5 fianternak).
Vanchiat ah, minung kan si bantukin, hi lawng hi “a hramthawk” sullam kan ton dingmi a si lo. Latin America le Caribbean bishop pawl nih an cawnpiak tawn hna bantukin kan ramchung miphun hna nih an tonmi thawngṭha chimnak tuanbia sau cu “ceunak le thlalang” in a khat. Mithiang Augustine nih hi kong hi Thawngṭha rianṭuantu hna sin ah a hman: “[Minung pakhat] a ṭhat ahcun Pathian kha aa tlaih i Pathian he rian a ṭuan, sihmanhsehlaw a ṭhat lo ahcun Pathian nih amah thawngin hmuh khawhmi sacrament muisam kha a chuahter, sihmanhsehlaw Pathian hrimhrim nih hmuh khawh lomi vel kha a pek. Hi ruahnak hi kan dihlak in i tlaih hna u sih law, kan karlak ah ṭhencheunak um hlah seh. Cuticun ngaihthiamnak caah caan sunglawi a simi Jubilee nih “kan unau kha lungthin tak tein ngaihthiam hna u” (cf. Mt 18:35), kanmah le kan tuanbia he i rem ṭhan ding le kan cung i a zangfahnak ruangah Pathian sinah lawmhnak bia chim ding kha a kan sawm.
Cucaah, hlanlio kan tonmi thil sining hna le a fahnak hna kha hngalhthiam in, Pathian ṭhawnnak kan chung i a tuahsernak ah kanmah le kanmah kan i pek taktak lawngah Miphun kan si kho lai ti kha hngalhthiam a herh. Nunphung kip ah “Thawngṭhabia thlaici” a tuhtu nih, a thar in khuaruahhar in a parter hna, thei tam deuh an tlai khawh nakhnga an nge a tan hna.Mithiang Pope John Paul II nih hitin a rak fehter: “Thawngṭhabia ṭhawnnak nih hmunkip ah a thlen i a tharchuah. Cu ṭhawnnak cu nunphung pakhat chungah a luh tikah, a chunglei thil tampi a remh tikah khuaruahhar awk a um lo. Nunphung hna he aa pehtlaih tikah aa thlen a herhmi Thawngṭha a si ahcun Thawngṭha chim a um hnga lo. Cucaah, biaruahnak le tonnak ah, vawlei hmuhning phunphun in kan cawn, nunphung pakhat cio ah aa dangmi le a hramthawk tein a ummi kha kan sunsak, cun hmunkhat ah Khrih nih mi vialte sinah a pekmi nunnak tampi kha kan hmuh. Hi nunnak thar hi kan sinah pek a si, zeicahtiah sualnak hramthawknak nih a langhtermi minung dirhmun a derthawmnak kan i hrawm caah le Khrih vel nih a kan tawngh caah a si. Khrih nih a thisen a dih a dongh tiang kan caah a thlet caah, “nunnak kan ngeih khawh nakhnga, kan sinah pekmi velngeihnak a kan onhtu vialte damnak le tlanhnak caah a si. Atu cu hi thil vialte hi thuk deuh in hlathlai awkah nan i pum.
