Zarhpi ni 27nak (Kum C)

October 5, 2025

Hab 1:2-3, 2:2-4; 2Tim 1:6-8, 13-14; Luke 17:5-10

Zumhnak le bochannak

Ngakchia pate le tilawng mansung chung i khualtlawng pakhat kong tuanbia a um. Thlichia a faktuk caah tilawng cu a pil deng cang. Mi vialte cu an thin a phang, pakhat le pakhat nunnak khamhnak angki le nunnak lawng an i chuh. Hi ngakchia pate cu zeihmanh a canglo bantukin ṭhutdan hmete ah a ṭhu. Tilet nganpi zoh cu a duh ngai. Khualtlawng upa pakhat nih a naih i hitin a hal: “Ngakchia pa, thil a cangmi hi na lungre a thei lo bantuk a si? Atu hnu minute tlawmpal ah kan pil lai ti na hngal lo maw?”

“Ka ngaithiam ko, bawipa,” tiah ngakchia pa nih a leh. “Hi tilawng mawngtu hi ka pa a si i, ka pa a si caah ka bochan, zeicahdah ka thin a phang lai?”

Nihin i Thawngṭha bianabia nih hin Pathian hmanthlak kong a kan chimh lo nain zumhnak kan khualtlawnnak ah kan Pathian caah kan ngeihmi lungput phun kha a kan hmuhsak: pakhatnak cu tlawmpal lawng zumh a si; pahnihnak cu Bawipa bochannak a si i pathumnak cu rianṭuannak a si.

Filipino Catholic pawl caah Catechism nih a chimmi cu: zumhnak cu zumhnak, zumhnak cu zumhnak le zumhnak cu nawlngaihnak/ṭuannak timi a si. Vailamtah hmelchunhnak kan tuah tikah, ‘Pa min in,’ kan ti tikah kan cal kan tawngh hi aa tlakmi a si maw ti ka hngal lo, kan Pathian kong thil pakhatkhat kan theih le kan zumh caah a si. Amah cu a tlawm tukmi lam hmanh in, kan Baibal relnak, phungchimnak ngaih, kan Catholic zumhnak cawnpiaknak le zumhnak hngalhnak, thlarau lei ca kan rel tikah le a dang tampi in kan hngalh.

‘Cun Fapa kong’ kan ti tikah, Amah kan i bochan caah kan lungthin kan tongh. Thlacam cu Amah kan i bochannak langhter kha a si. Pathian kan i bochannak kan langhtermi thil dang pakhat cu Pathian biak hi a si. Biaknak nih Pathian lunglawmhnak a chuahpi, zeicatiah profet Jeremiah nih: “Bawipa cu amah a biami le a dawtnak aa bochanmi lawnglawng cungah aa lawm,” (1:5) tiah a ti. Pathian lung a lawmhtermi kan tuahmi thil paoh cu biaknak tuahsernak a si. Asinain biaknak cu kanmah ṭhatnak caah a silo. Mi tampi nih Missa an kai hnuah zeihmanh an hmulo tiah an chimmi ka theih caah a si. Choir zong aṭha lo, sound system zong aṭha lo, tlangbawi zong a boring tuk (ငြီးငေ့ -thathut) tibantuk a si. Ahmaanmi tinhmi he maw kan biak asiloah ahmaan lomi aruang he dah kan biak. Pathian biaknak cu kanmah ca ṭhatnak caah a si lo. Pathian ṭhatnak caah kan biak. Kan biaknak cu kanmah lawmhnak caah si loin Pathian lawmhnak caah a si. Kan biaknak cu kanmah lunglawmhternak caah si loin Pathian lungtonnak caah a si.

Hihi a si ahcun, zeidah kanmah ta a si? Zultu sawmsarih le pahnih hna cu an rianṭuannak in an kir tikah an hlawhtlinnak cungah an i lawm ti kha kan theih. Asinain Jesuh nih cun nan hlawhtlinnak ruangah nan i lawmh awk a si lo, vancung ah nan min ṭial a si caah nan i lawmh awk a si tiah a ti hna, (Luke 10:17-20). Hihi kan ngeih khawhmi a si i hihi abiapi bikmi a si.

‘Cun Thiang Thlarau’ kan ti tikah, rianṭuan kan duh caah kehlei in orhlei ah kan liang pahnih kan tawngh. “Thil hna hmang law minung kha dawt” timi biafang hna hi na hngalh ko lai tiah ka ruah. Asiloah saram kha auh hna law mi kha va chawnh hna” tiah an ti. Aruang cu ahleiin an mawngtu, an rianṭuantu hna kha a auh hna nain an uico le a dang saram hna kha nem tein an chawnh hna caah a si. Pathian rianṭuan awkah sermi, khamhmi, auhmi le fialmi kan si. Vawlei cungah bawmhnak pek awkah chiah kan si. Pathian nih thilri ei awkah a sermi kan silo: rawl ei awk lawngah a kan sermi kan si lo. Hmunhma lak awkah Pathian nih kan nunnak ah thlennak tuah awkah a kan ser. A ṭha bikmi cauk tampi nih an chim bantukin hi vawlei ah hin kan um lo.

Pathian rianṭuan dingin sermi kan si. Amah nih tuah awkah a kan timhpiak cangmi thilṭha tuahnak nun caah sermi kan si (Eph 2:10b). Hi thil ṭha tuahmi hna hi kan rianṭuannak a si. Zeibantuk lam hmanh in midang rian kan ṭuan tik paoh ah Pathian rian kan ṭuan taktak a si (Matt 25:34-45).

A rianthiang ṭuan awkah khamh kan si cu kan phu caah si loin cucu a khuakhannak a si caah a si (2Tim 1:9). Rianṭuannak caah khamh kan si. Pathian nih a kan tuahpiakmi cungah lunglawmhnak nganpi kan ngeih caah Pathian rian kan ṭuan. A cungah kan nunnak leiba kan ngei. Khamhnak thawngin kan hlanchan cu ngaihthiam kan si cang, kan tuchan cu sullam pek a si cang i kan hmailei cu him tein kan um cang. Dawtnak le midang rianṭuan duhnak kan ngeih lo ahcun Khrih cu kan lungthin chungah a um taktak maw tiah kan hal a hau. Khamhmi thinlung cu rianṭuan a duhmi kha a si.  

A vel kan cohlan tik paoh ah Pathian nih zeicahdah vancung ah a kan kalpi colh lo ti kha kan ruat bal maw? Zeicahdah a tlu cangmi vawlei ah a kan kaltak? Aa tinhmi tlinter awkah hika ah a kan kaltak. Khamh kan si hnu ah Pathian nih amah tinhmi caah hman a kan timh. Pathian nih a khrihfabu ah na caah rianṭuannak a ngei i vawlei cungah kan caah rian a ngei.

Pathian rianṭuan dingin kawh kan si. Pathian nih a kawhmi si cu hruaitu, pastor le biaknak lei rianṭuantu lawng si loin Khrihfa paoh nih rianṭuan dingin kawhmi an si (Eph 4:4-14). Na rian le na rianṭuannak zei a si hmanh ah, caantling Khrihfa rianṭuannak ah kawh kan si. Rian a ṭuan lomi Khrihfa cu biafang in aa kalhmi a si. Pathian nih a kan pekmi thiltikhawhnak kha midang bawmhnak ah kan hman ahcun kan auhnak kha tlamtling tein kan tuah a si.

Pathian rianṭuan dingin fialmi kan si. Jesuh nih hitin a ti: “Nan lungput cu keimah lungput bantuk a si awk a si, zeicahtiah keimah messiah cu rianṭuanpiak awkah ka ra lo, an rianṭuanpiak awk le nunnak pek awk ah ka ra…(Matt 20:28). Kannih Khrihfa hna caah cun rianṭuan cu duhthimnak a si lo, caan kan pek khawh ahcun kan caan suaimi ah kan khumh awk a si. Khrihfa nunnak lungthin a si. Jesuh cu “rianṭuan” awk le nunnak “pek” awkah a ra i hi biafang pahnih nih hin vawleicung kan nunnak zong a fianter awk a si.

Cucaah Vailamtahnak Hmelchunhnak kan tuah tikah, kan lu tawngh in: “Ka zumh”; kan lungthin tawngh in; “Ka bochan,” ti le kan liang pahnih kha kehlei in orhlei ah tawngh in “ka rian ka ṭuan,” tiah kan ti. Mother Teresa nih hitin a ti: “A thiangmi pekchanhnak cu Pathian rian kha mithmai panh tein ṭuan kha a si.”

*****************

Jesuh nih zumhnak kong kha Luka 17 ah a langhter. Zumhnak langhter khawhnak lam sawhsawh pathum a um tiah a fianter. Zumhnak kan khualtlawnnak ah kehlan hmete pathum nih an ser: Pakhatnak ah, aa ngaichihmi hna ngaihthiamnak; Pahnihnak ah, tlawmpalte lawng zumh; Cun pathumnak ah, rian pakhat in rianṭuan, ti a si.