January 30, 2025 caah ruahnak cheuhnak

(Rd 1- Hebrew 10:19-2/ Gospel Mark 4:21-25)

1. Hebrew cakuat a ṭialtu nih hlan Khrihfa hna kha hitin a ti hna: “Mi cheukhat nih an tuah bantukin nan i pumh lengmang awk a si lo.

Hi cakuat ah hmanmi pumhnak nih hin hlanlio Khrihfabu hna sinah cakuat cu an rak phawt tikah Eucharistic (Missa tuahnak) i pumhnak kha a chim duhmi a si cang.

Zeitlukin dah Missa kan kai tawn? Rian a si tiah kan zumh caah maw kan kal? Zeidah a si. Asiloah sawmnak a si caah maw kan kal?

2. Salm caṭialtu nih “Ahodah Bawipa tlang ahcun a kai lai? Ahodah a hmun thiang ah a dir lai? A kut a thiangmi le a lungthin a thiangmi, a lungthin cu pakpalawng cungah aa hngat lomi, hlennak biakam a tuah lomi cu an kai kho lai i an lut kho lai” a ti.

Bawipa Ni zarhpi ni fatin ah, a thiang Missa Raithawinak ah i tel dingin sawm kan si. A ngaingai ti ahcun, nifatin tein, Missa cu aa thimmi hna caah tuahkhawh a si.

Khrihfabu nunnak, sining le riantuannak ah biaknak a biapitnak kong a chimtu Latin phunglam pakhat a um; cucu Lex Orandi, Lex Credendi a si.

Latin holh in a sullam cu thlacamnak phunglam (kan biakning), le zumhnak phunglam (kan zumhmi) tinak a si. A caan ahcun, Lex Orandi, Lex Credendi, Lex Vivendi tiah tial a si i hi biatak cu a sullam a thuk chinchin. Zeitindah kan biak timi nih kan zumhmi kha a langhter i zeitindah kan nun lai ti kha a khiah.

Biaknak cu Khrihfa kawhnak i a (tuk) tlikmi lungthin a si. Biaknak phun sangbik cu Divine Liturgy asiloah, Catholic Khrihfabu Latin Rite ah kan chim tawn bantukin, Missa Raithawinak a si.

Catholic Khrihfabu nih nuu le saya pakhat dirhmun in a rian cheukhat cu zumtu hna caah le a biakmi Pathian nawlngaihnak caah biaknak zohkhenh a si tikha caan saupi chung an hngalhthiam cang. Zeitindah kan biak timi nih kan zumhmi kha a langhter i a kilven lawng si loin Khrihfa zumhnak kan nunpi ning le vawlei ah Khrihfa kan rian kan tlinterning ah lam a kan hruai.

Liturgical Worship cu Catholic Khrihfa caah cun chapmi a si lo. Catholic sinak hrampi a si, kan tinhmi sangbik a langhter. Biaknak nih kan zumh taktakmi le  Pathian he kan i pehtlaihnak ah kanmah lila zeitindah kan i hmuh i, pakhat le pakhat cun vawlei ah Jesuh Khrih i tlanhnak mission riantuan awkah thlahmi kan si tikha  a langhter.

Khrihfabu nih zeitindah a biak timi cu Bupi nih a phuanmi biatak kong chimchungbia tehte a si. Biaknak ttha cu minung bu dihlak kha Jesuh Khrih i nunnak tling chungah hnuh khawhnak ding a tthawngmi lam ah a cang. Dawhnak in dawhnak ah a hnuh. Biaknak nih mi le zumhnak aa telmi bu kha a theihter hna i a thlen hna. Biaknak le nunnak karlak ah i bawmhnak a um. Bawipa biak kan duh maw?

3. Mithiang Mark sinin kan Thawngthabia a donghnak ah, “a ngeimi cu tam deuh pek an si lai; a ngei lomi cu a ngeihmi chung hmanh in chuh an si lai.” tiah Jesuh bia hi kan theih

Hi bia hi Luka nih a tialmi zongah aa tel: “Tampi pekmi cu tampi halthan a si lai; tamdeuh pek a simi cu tamdeh halthan a si ve ko lai” (Luka 12: 48).

Nihin ah a biapimi biahalnak pahnih kan i hal awk a si. Pakhatnak ah – zeidah ka sinah chiah a si? Cun, ahnu biahalnak cu- zeidah ka tuah lai? Hi biahalnak pahnih hna hi a dikmi hmuhnak in a phi peknak ah kan naih a hau.

Zumhnak nung cu zumtu Khrihfa caah cun a tthatnak hmun a si. Jesuh cu ahodah a si caah, cun ahodah si dingin sawm kan si, Amah chungah, Amah thawngin le Amah he, Thiang Thlarau thawnnak thawngin nunnak vialte kha aa dang tein hmuh khawhnak ding caah kan mit a kan auter.

Missa a dih in rianphuah kan si tikah, Biakinn in kan chuak lo, Biakinn ah kan um. Khrih Pum chungtel kan si. Pathian nih vawlei a dawttuk rih caah a Fapa ngeihchunte a thlahmi vawlei ah thlah kan si ve (Johan 3:16).

Hrinthannak a hngak rihmi vawlei caah a kut, a ke le a bia kan si. Relativism (သမုတိသစ္စာအဖြစ်) le nihilism (အယူဝါဒပယ်ခြင်း) hri in luat a duhmi chan caah zalonnak taktak thawngpang kan ngei. Kannih cu Lam le Biatak le Nunnak ka si a timi Bawipa bia, theih a duh ngaimi miphun sinah thlah kan si (Johan 14:6).

Amah aw kan si awk a si. Vawlei caah Khrihfabu thinlung ah kan nung.