8 December- Monday

A thianghlimmi naupawinak (The Immaculate Conception) puai

Gen 3:9-15, 20; Eph 1:3-6, 11-12; Luka 1:26-38

Jesuh ChuahNi Thawngthanhnak

Kumzabu tampi chung Khrihfa zungthiam hna nih Khrih vailamtahnak dah ti lo cu Thawngṭha cauk chung i a dang tlangtar vialte nakin Mary sin Thawngthanhnak (Annunciation) kha an aiawh deuh. Nihin i athing mi Naupawinak (The Immaculate Conception) puai cu, zeiti a si hmanh ah, Thawngtha chung i kan relmi he aa dangmi cu: Jesuh cu a nu pawchung ah pawi a sinak kong si loin, Mary hrimhrim cu a nu paw chungah sualnak ngei loin hrinmi a sinak kong a si. A ngaingai ti ahcun, hi cawnpiaknak a dirkamhtu Cathiang cauk a umlo, cucaah Liturgy nih Jesuh nau a pawinak kong Luka chimmi kha a hman. Hihi a sullam a um, zeicahtiah Mary kong kan chimmi hna hi Jesuh thawng lawnglawng in kan chim.

Cucaah December 8, 1854 ah, Pope Pius IX nih Mary nunnak ah caan pakhat hmanh; Adam le Eve an tlaknak ruangah sual hrampi nih a thurhnawmhtermi minung sining a ngeimi kannih he aa ralchanh in; sualnak uknak tangah a um lo tiah a thanh. Amah cu sual hrampi um loin hrin a si i a Nu, St. Anne pawchung in a kilven. A nunnak hramthawk tein, Thluachuak Nu Mary le kan Nu cu, thluachuahnak a tlingmi dirhmun ah a um. Phundang in chim ahcun, sualnak thurhnawmhnak um loin a nu paw chungah thiang tein pawi a si. Pope Pius IX nih a papal bull (Pope Cathan) Ineffabilis Deus ah kan zumhnak phunglam, Immaculate Conception kha palhnak um loin a fianter. Amah nih hitin a ti: “…Thluachuahnak a hmu bikmi ngaknu Mary cu a hrin hmasabik caan ah Pathian velngeihnak le covo thawngin, minung Khamhtu Jesuh Khrih ṭhatnak zoh in, sualhrampi thurhnawmhnak vialte in kilven a si, Pathian nih a phuanmi a si i cucaah, zumtu vialte nih fek tein le zungzal in an zumh awk a si.” Thluachuah a hmumi Duns Scotus nih Ngaknu thiang i sualhrampi in a luatnak kong he pehtlaiin, Pathian nih a tuah khawh (‘potuit’), cu bantuk a si awk a si cu aa thlak (‘decuit’), cucaah Pathian nih a tuah (‘fecit’) tiah a ruah. Hihi Pathian nih, ahleicein, Mary cu Jesuh, minung khamhtu le mi vialte tlanhtu i Nu si dingin a timhtuah ti langhternak caah a si.

A thiangmi Naupawinak cu Thluachuah Nu Mary caah khuaruahhar vel a si. Vancungmi Gabriel nih Khamhtu minung sinak thawngpang a rak put tikah zeicahdah upatnak he a rak don ti cu khuaruahhar awk a silo: a ruang cu “Maw thluachuahnak sangpi a hmumi fanu, i lawm tuah, Bawipa cu na sinah a um” ti a si. Cucaah, a nunnak dihlak cu Pathian vel in a khat. Mi pakhat nih hi Immaculate Conception hi kanmah pumpak cio caah Pathian velngeihnak khuaruahhar a si tiah a ti. Hihi kan nunnak ah Pathian i pehzulhin ruahtonhmi rianṭuannak (interaction) le a karlak i vaa hrolhnak (intervention) zohchunh awk dawh a si. Pathian nih kan caah khamhnak khuakhannak a ngei. Pathian khuakhannak kan hrawh hmanh ah, a kan dawtnak cu a ngol bal lo. A vel cu kan cungah a thlet peng.

Dawtmi ulenau hna, kan chung i a ummi Pathian vel cu zeitindah kan lehrulh lai? Pakhatnak ah, Pathian umpinak kan zumh a hau. Kannih cu thiang tein hrinmi kan si lo nain, tipil kan in tikah, sualnak le ṭhatlonak thurhnawmhnak vialte kha kan sinin a lak dih i Pathian nih a cawmkenmi fa kan hung si. Pathian fale kan si caah kan caah thluachuah nganpi a si, zeicahtiah Khrih chungah thianhlimnak le dotlami si dingin thim kan si. Pathian nih Thiang Thlarau ṭhawnnak thawngin a thiangmi nunnak caah a kan timhtuah i hi a thiang lomi vawlei ah hin soi awk um loin kan um a hau.

Pahnihnak ah, kan nunnak ah Pathian velngeihnak he rianṭuan ṭi kan i zuam a hau. Thluachuakmi Nu Mary nih zeitindah tuah ding a si timi tahchunhnak, zohchunh awk pakhat a kan hmuhsak. Mary cu Pathian timhtuahnak ah hmanrua ah a cang. Nihin vawlei le caan ah Pathian nih a thilri si dingin a kan herh. Hi tinvo sung le ṭuanvo nganpi hi kan hngalh khawhnak hnga Pathian sinah thlacam hna usih. Cun Khrih thawngin ṭhatlonak rap doh khawhnak le Pathian duhnak tuah khawhnak ṭhawnnak kan hmu i Pathian rianṭuannak ah kanmah le kanmah kan i chiah khawh.  

Dawtmi hawile hna, thluachuah a hmumi ngaknu Mary cungah duhpatnak a ngeimi kannih caah cun, amah hi Pathian i sernak “thil ṭhabik- masterpiece” a si ti hngalh cu, lawmhnak hrampi a si. Nihin ah kannih nih amah kha khuachia lu a rialmi tiah kan langhter i sualnak le ṭhatlonak cungah teinak tling a hmuhnak hmelchunhnak a si. Vancung kan nu nih teinak a hmuh ti theih cu kan caah thazaang petu a si. Pathian i vel le Mary i a kan bawmhnak thawngin,  kan tuah khawh.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *