BIBLE CHUNG I BAWINU MARY KONG DAL (2) NAK

BIBLE CHUNG I BAWINU MARY KONG DAL (2) NAK
(Kan hawi Khrihfa hna nih hmuloin an i umter mi, Bible chung i Bawinu Mary kong dalhnihnak (Genesis in Biathlam tiang zoh ṭhannak)

Hal (4):    Catholic hna nih Bawinu Mary kha an biak siloin an upatmi cungah budang hna nih an thei lo i an halṭheo, an soisel ṭheo tawn mi cu: nan nih RC pawl hi zeicahdah Nu Mary kha Pathian sinak in nan biak? Nu Mary hi minung taktak a si lo maw? Pathian nih a paw cu chikhat ca a hlanmi a si lo maw? Nu Mary aa tel lo zongah khamhnak cu amah tein a ra ding a si, Bible nih tah Nu Mary kong a ṭial maw? Nu Mary hi bia uh a ti maw? Khrih zong nih a upat mei? Upat uh a ti maw? Jesuh hmanh nih “Woman-nu” tiah a au ko lo mei? “အချင်းမိန်းမ” ahhin “အချင်း” ti hi zeidah a si? “Hebrew, Greek, Latin, English” Bible ah “အချင်း” timi aa tel ṭung lo. Zeicahdah Judson lehmi Kawl bible ah “အချင်း” timi aa tel kun? Bible ah Nu Mary kong aa tel ahcun fianter tuah an ti tawn.
Lehnak:        Bupi cu Jesuh Khrih hrimhrim nih a dirhmi bu a si i Thumkomh Pathian kha AD (30-33) thawkin a rak bia cangmi an si. Vawlei hramthawk sernak hram thawkin Thumkomh Pathian cu hmunkhat tein a ummi a si, a zummi an si. Cu hnuah Pathian nih adang tein a thimmi hna kha a cohlan, bawmh a hal i annih tlangtlak thlacam piaknak cu Pathian nih a cohlan ko tiin a zummi Khrihfabu pakhat a si. Cucaah Pathian nih Nu Mary kha zeitin a thim i Catholic nih an upat timi kha Bible in ka fianter lai. Genesis a hramthawk teah Adam le Eve cu rul nih a hlen hna caah Pathian bia ngaih loin sualnak chungah an tla. Cucaah Pathian nih rul le nu kha si hna seh, rul tefa le nu tefa si hna seh chiat a serh hna i rul kha a timi cu:

(1). Gen 3:15 ah Hmailei chan ah a chuak dingmi minu pakhat nih rul i lu kha a rial te lai, tiin Eden dum biakamnak ah a rak um cang. Hi Bible ahhin hmailei chan i a chuak dingmi minu pakhat nih khuachia ral a teitu ding fapa, mah minu nih a hrin hngami minu phun chungin fapa khamhtu Jesuh cu khuachia ral kha a teitu a si lai timi kha theih a hau. Cuti asiah mah minu cu ahodah a si lai. Pathian bia Bible in zohtuah usih. Kum saupi lio in Profet Isaiah nih sual thurnak chung i a ummi mi vialte sualnak in a luatter dingmi khamhtu le a nu kong kha hitin biathlam a rak pek.

(2). Zohhmanh; Ngaknu cu fa a pawi lai i fapa a hrin lai. Fapa a min ah Immanuel tiah an sak te lai (Is. 7:14) ti a si. Cucu Israel miphun caah ruahchannak pakhat a rak si.

(3). Hi Bible hi zeitik caan ah a rak tlin ti ahcun Mary cu Josef he an i ham hnuah monu a si cang i Thiang Thlarau thawngin Nu Mary hrinmi ngakchia kha a min ah Jesuh tiah sak awk le amah cu Khamhtu a sinak kong cu Vancungmi nih Josef mang ah a rak chimh (Mt. 1:20-22). Mt 2:11 ah nichuah lei mifim pathum nih ngakchiate (Jesuh) an rak biak lioah, “Innchung ahkhan an vung lut i ngakchia kha a nu Mary sinah cun an vung hmuh. An khuk an i bil i an biak, cun an zalchung khan Sui, Frankincense le Mura kha an chuah i laksawng ah an pek ti kan hmuh. Hika zawn ah, Nu Mary umnak ah Jesuh a um bantukin Khrih umnak ah Nu Mary a um ve ti kha chim ka duh. Annih cu ṭhenkhawh an si lo. Khrih le Nu Mary hi ṭhen tuah hna hmanh. Minung ruahnak in cun aphi cu a fiang ko. Mt. 1:16 ah, “Mah Mary cu Khrih nu a si,” tiin aa ṭialmi Biathlam cu a rak tling cang.

(4). Cu Biathlam cu, “Ngaknu cu fa a pawi lai i fa a hrin lai i a min cu Emmanuel a si lai, Emmanuel ti cu Pathian kan sinah a um tinak a si” (Mt. 1:23). Cuti asi ahcun Emmanuel Pathian a hringtu cu Nu Mary a si ko lo maw? Isaiah nih a chimchung mi ngaknu cu Mary a si lo ahcun ahodah a si kun? Hawile hna ruat cio tuah uh. Khah, cheukhat hna nih Nu Mary kha an upat lo hmanh ah Vancungmi nih Bible ah a tanglei bangin an thangṭhat.

(5). Pathian nih ngaknu thiang sinah Vancungmi Gabriel kha a thlah. Ngaknu cu a min ah Mary a si (Lk. 1:27). Cuticun vawlei hramthawk ah nu, profet Isaiah nih a rak chim chungmi ngaknu cu “Nu Mary” a rak si lo mei? Khuaruahhar a si ko.

(6). Lk. 1:28 ah Vancungmi kha a sinah cun a ra i, “Nu Mary cu, Na cungah daihnak um ko seh, Bawipa cu na sinah a um i thluachuahnak tampi in an pek,” tiah a ti. Nu Mary nih a si kho lai lo a ti tikah Vancung mi nih, …

(7). “Mary, na thinphang hlah. Zeicahtiah Pathian nih nangmah cu vel an ngeih. Nau na pawi lai i fapa na hrin lai i a min ah Jesuh na sak lai. Amah cu mi lianngan a si lai i Cungnungbik Pathian Fapa ti a si lai.” Cungnungbik Pathian Fapa i a nu cu ‘Mary’ a si ko lo mei? Mary nih aho pa hmanh a hngalh rih lo caah fa a hrinkhawh lonak kong a chim tikah.

(8). Vancungmi nih, “Thiang Thlarau kha na cungah a phan lai i cungnungbik Pathian ṭhawnnak nih an khuhchilh lai. Hi ruangah hin a thiangmi fa cu Pathian Fapa ti a si lai” (Lk. 1:35) a ti. Hika ah Mary cu Pa Pathian vel le Thiang Thlarau vel he Fapa a hrinpiaktu a si. Chim duhmi cu Nu Mary pakhat cungah “Thumkomh Pathian” an dihlak in an ummi hi khuaruahhar a si. Minung vialte ahhin hi bantuk vel thluachuah a hmumi ahodah a um? Vancungmi nih a peh i …

(9). Pathian nih a tuahkhawh lomi thil a um lo, a ti tikah Mary nih, “Kei cu Bawipa salnu ka si ko, na chimbang cun ka cungah si ko seh” (Lk. 1:37-38) a timi kan hmuh. Hi ahhin nawl ngaih lo ruangah Pathian nih a thlauhmi thingthei a ei caah Eve cu sualnak chungah a tla nain hi Nu Mary tu cu Pathian nawl a ngaih caah vel a hmuh i Khrih nu ah a chuak lo mei? Genesis nih a chuak dingmi nu a timi cu Nu Mary a si kha a lang ko cang. Cun Bible chung i Thiang Tlarau he a khatmi Johan Baptista nu Elizabeth nih Mary a thangṭhat kha zoh tuah usih.

(10). Nu Mary nih a auh caah a pawchung i a fate (Johan) cu aa hlawh len ko a ti i Mary kha a thangṭhat mi cu; “Nangmah cu nu vialte lakah thluachuakbik nu na si, na hrin laimi na fa zong hi fa thluachuak a si. Zeicahdah ka Bawipa nu nih hin kei tehna hi na hung ka tlawn? Na ka biakchonhnak ka theih cangka khan pei ka chung i ka fate cu lunglawmhnak in aa hlawh len cu. Bawipa bia na sinah a rami kha a tling taktak lai ti zumh cu lunglawmh awk a va sidah,” (Lk. 1:41-45) ti a si. A zummi nu cu thluachuak mi an si. Cutin pawchung i ngakchia hmanh kha hlawhter khawhnak huham a ngeimi nudang ahodah a um? Nu Mary ti dah lo ahohmanh an um lo.

(11) Lk. 1:46-54 ah Mary nih a sakmi hla hi zohtuah usih! “Hmailei ahcun mi vialte nih thluachuak nu an ka ti lai” Lk. 1:48. Aho minung hmanh nih hitin an chim lo. President zong nih an chim ngam lo. Asinain minung lakin Mary nih a rak chim. Hi Bible a tlinter mi cu Catholic lawng a si. Bible aa tlaih ṭung i Bible a tlinter lomi nih an soisel mi a si. Bible a tlinter mi hna cu Catholic le Nu Mary a upatmi Khrihfa paoh an i tel. “Bawipa a ṭhawngmi Pathian nih ka cungah khuaruahhartuk in rian a ṭuan. A min cu a thiang” (Lk. 1:49) tiin kannih an kan hrin hlan tein Pathian thangṭhat hla a rak sami cu Nu Mary a si. Hngalh a herh hrimhrim mi a si.

(12). Lk. 8:19-21 zongah Nu Mary le a naule nih Jesuh kha ton an duh i inn lengah an dir ko, tiah mi pakhat nih a chimh tikah, “Vancung i a ummi ka Pa bia kha a thei i a theih bantukin a zulmi paoh kha ka nu le ka naule an si,” tiah a leh hna nakin Pathian vancungmi sinin Mary cu Jesuh a hrin lainak kong a theih ka in, ‘A bia bangin si ko seh’ (Lk. 1:37-38) tiah a ti i Pa Pathian duhnak kha a rak zulh, tiin mi zapi kha a kan cawnpiak mi cu a chunglei in Mary kha a thangṭhat bantukin, Nu Mary bantukin Pathian bia, Jesuh bia a zulmi paoh nih Jesuh Khrih i a unau, a far, a nu kan si lai kha a kan cawnpiak.

(13). Kanan nupiṭhit puai ah Nu Mary le Jesuh bia an i ruahnak kan zoh tikah khuaruahhar kan hmuhmi cu, “Mitsur zu a dih tikah Jesuh Nu Mary nih (the mother of Jesus) mitsur zu a umti lo,” tiah a chimhmi kan hmuh. Jn. 2:3 ah hi bia ningin cun monu chungkhar le mipi nih bawmh an hal hlanah Nu Mary nih an dihlak caah a thawk i a fapa Jesuh a chimh (naih) kha kan hmuh. Zeicahtiah cun ahohmanh nih an theih hlanah a nu Mary nih Jesuh cu Pathian fapa a si kha a theih caah, mi hna a khamh lawng siloin pumsa caah a herhnak zongah a bawm khotu a si kha a theih caah a si. Cutin Nu Mary nih a naih tikah Jesuh nih “Minu, zeidah tuahawk ti kha na ka chimh awk a si lo, ka caan pei a phan rih lo cu” tiah a ti (Jn. 2:3-4). Hihi khuaruahhar bialehnak a si. Hawi Khrihfa pawl ruahnak bangin a cungpar mit in kan zoh ahcun a fapa nih a nu kha “Maw Minu” (Woman) tiah auh cu biahrang bantuk a si. Asinain Peter bang Jesuh sinin zumhnak vel laksawng, Thlarau sinin ceunak laksawng a hmumi Catholic pawl nih cun Bible i biathuk kha an theih. Kannih cu Lamkaltu hna in a rami kan si caah a si. Jesuh nih a Zultu hna lawng kha Vancung pennak biathuk kha a dang tein a rak cawnpiak hna (Mt. 13:11). Catholic nih ‘Nu’ timi cu Khrih nih vawlei hramthawkin rak thimmi ‘Nu’ timi hi nu (Mary) a si kha an theih caah an upatmi a si. A thih caan a phak tikah Mary cu Jesuh he aa pehtlai cang lai ti kha Bible nih “Ka caan pei a phan rih lo cu” timi Jesuh biadomhnak kha kan theih. An bia ruahnak zoh rih usih.

Jesuh nih “Minu” tiah a auh ahhin Nu Mary a thin a hung lo. Amah zong nih Eve aiawh in thim a si kha a hngalh caah a si. Mah zawnah Mary nih a lehnak hi zohhmanh usih. Jn. 2:5 ah Mary nih, “An chimhmi hna paoh kha tuah te u” tiah puai chungṭuan hna kha a chimh hna. Hihi a thukngai mi a si. Jesuh nih, “Kan fialmi hna kha tuah u,” timi bia a chim rih lo. Mary nih Jesuh cu ṭhawnnak a langhter khotu Pathian a si ti a hngalh caah a tlingmi zumhnak he Jesuh nih an fialmi hna kha tuah te uh a tinak a si. Mary cu a fapa Jesuh cungah zeitluk in nawl a ngeih i ralṭha ngaiin tlangtlak thla-campiaktu Nu a sinak kha tehte a khannak a si. Hi thil sining adih hnuah Jesuh nih, “Hi ralca hna hi khatlak in ti rawn uh” tiah a ti hna caah annih nih an rawn dih (Jn 2:7). Cuticun Nu Mary tlangtlak halpiaknak thawngin Jesuh nih hmasabik ah ti kha mitsur zu a can ternak thawngin Pathian a sinak kha a langhter (Jn 2:7-11). Chimduh mi cu Nu Mary bia kha Jesuh nih a al ti a um lo. Cucu Bible i tehte a si. “Minu” timi biafang hnuphen ah “Hi Minu hi upat awktlak a si” timi biahel (tuaihuaih) cu Jesuh bia a si. Jn 2:1-11 zongah Jesuh nu Jesuh le a Zultu hna cu Kanan nupi ṭhitpuai ah an umnak kong le Jesuh nu nih a fapa sin a halpiak caah Jesuh nih Mary kha “Minu, zeidah tuah awk ti kha na ka chimh awk a si lo, ka caan pei a za rih lo cu” tiah a tinak cu a chuakṭhan mi, tuanbia chung i Rul lu kha a rial dingmi Nu a timi cu hi nupi ṭhitpuai ah a ummi Jesuh nu Mary hi a si a ti duh caah mi zapi hmaiah ka nu tiah auh loin an khuaruah a harter hna kha a si.

Puai ah a rami mipi hna nih Jesuh nih ka nu tiah auh loin ‘Minu’ tiah a auhmi kha an theih thluamthlam ko lai. Ka nu tiah a auh ahcun amah pumpak ngeihmi a nu a si. Khrihfa vialte Nu (Nu Mary) a si tiah a hngalhter duh hna ca zongah a si. Cucaah “Minu” a timi cu “Bad Woman” Nuṭha lo tiah serhsatnak bia in Jesuh nih a rak chimmi a si lo. Khrih nih hruhhrang in a rak um ahcun Nawlbia pa (10) lakah pakhat a buarmi a si hnga? ‘Mary’ timi cu “Kan nu, ka nu” tiah sullam a ngei. Cuti cun nu le pa chiat a serhmi hna cu thahnak an ing taktak ko lai. Bible hlun Lev. 20:9 le Exo. 21:17 ah “Nu le pa kha chiat a serh hna caah thih a tlak” timi Bible kha a buar bantuk a si lai. Mt. 15:4-6 ah Jesuh hrimhrim nih “Na nu le na pa kha va upat hna, a nu siseh a pa siseh a congoih mi cu thah siseh” tiah a chimmi hi a lih bantuk a si lai. Khrih nih hin upat loin awhrang in a lehmi a si lo. Mirang Bible nih “Woman” lawng a hman. Genesis i rul lu kha a rial dingmi nu cu rul he ral a simi, Pathian nih a chimmi “Woman” cu nihin nan hmai i a ummi Nu Mary timi nu “Woman” a si, tiah a chimmi a si. A ngaitu mipi zong annih Judah phung ah an nu le an pa kha an min ngai in an auh bal hna lo caah an khuaruah a har ko lai. Aphi cu mi vialte sualnak ah a tlak termi nu Eve aiawh in mi vialte khamhnak a pemi Jesuh nu kha mi vialte i Thlarau nu ah a canter duh caah a si. Jn 2:5 nih (Jesuh) an chimhmi hna paoh kha tuah te u,” tiin a fehter ve. Cucaah mitsur zu a dihcang caah mualpho dengmi nuva hna cu Nu Mary thawngin an van a ṭha. Jesuh nih a nu kha a upat ṭung lo ahcun, zeicahdah a nawl a ngaih i a halmi cu a tuahpiak kun?

Hi lehthah puai ahhin pei Jesuh cu Pathian Fapa a sinak, ṭhawnnak a langhter khawh cang tinak, mi nih Khrih kha an zumhawk caah, Fapa Pathian a sinak kha mi nih an theih awk caah, Nu Mary nih hmasabik ṭhawnnak langhter awk ah a halmi a si. Cubangin a nu (Mary) zong kha Eve (nu) aiawh in Pathian thimmi Nu a sinak langhter duh ah mi zapi hmaiah ka nu tiah auh loin “Mi nu” tiah a auhnak a si. Kawl dictionary ah ‘အချင်း’ timi sullam cu “အဆွေ -dawtmi hawikom” ti a si. Ka caan a phan rih lo a timi cu `ṭhawnnak langhter awk le khamhnak caah sifah innak caan a phan rih lo tiah a ti duhnak a si. Hi Bible ruangah hin a fapa sinah, kannih harnak a ingmi a fale hna caah tlangtlak in thla a kan campiak khawh tiin Catholic nih cohlan in an bochannak cu a si.

#Kan pehṭhan lai >>>