SYNOD - RVA Hakha Chin https://rvahakhachin.org/category/synod/ RVA Hakha Chin Wed, 04 Dec 2024 04:26:41 +0000 en-US hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.8 https://rvahakhachin.org/wp-content/uploads/2024/08/cropped-rva-logo-32x32.png SYNOD - RVA Hakha Chin https://rvahakhachin.org/category/synod/ 32 32 Synod Cauk (Document) https://rvahakhachin.org/2024/12/04/synod-cauk-document/?utm_source=rss&utm_medium=rss&utm_campaign=synod-cauk-document https://rvahakhachin.org/2024/12/04/synod-cauk-document/#respond Wed, 04 Dec 2024 04:26:38 +0000 https://rvahakhachin.org/?p=818 Synodality cauk (document) donghnak kong he pehtlaiin biahalnak (le lehnak) 10 Zarhpi ni (24.11.2024) ah, Pope Francis nih Synod of Synodality in a donghnak cauk cu nawlngeitu Khrihfabu cawnpiaknak ah cohlaan dingin a hlan ah a um bal lomi biakhiahnak a tuah. Cahmai (52) a simi cauk ahhin synodality sining kong ruahnak cheuhnak aa tel. […]

The post Synod Cauk (Document) first appeared on RVA Hakha Chin.

The post Synod Cauk (Document) appeared first on RVA Hakha Chin.

]]>
Synodality cauk (document) donghnak kong he pehtlaiin biahalnak (le lehnak) 10

Zarhpi ni (24.11.2024) ah, Pope Francis nih Synod of Synodality in a donghnak cauk cu nawlngeitu Khrihfabu cawnpiaknak ah cohlaan dingin a hlan ah a um bal lomi biakhiahnak a tuah.

Cahmai (52) a simi cauk ahhin synodality sining kong ruahnak cheuhnak aa tel. Cucu Vatican II remhnak a tlinnak a si tiah a ti. Cun Catholic Khrihfabu chung pehtlaihnak, dirhmun le kalning ah synodality zeitindah hman ding timi ruahnak cheuhnak zong aa tel. 

A donghnak tinhmi cu Khrihfabu kha thawngṭha chimnak ah aa tel cio mi sinak ah ṭha deuh in ser kha a si.

Synodality cauk a donghnak ah Synod kong he pehtlaiin biahalnak ngan hna le lehnak hna cu a tang lei bantukin an si:

1. Pope Francis nih zeitindah hi cauk hi uknak ah a ser?

Synod chungtel hna nih vote (mee) an thlak hnuah Pope Francis nih a donghnak cauk cu cohlaan dingin fehternak a tuah colh. 2018 ah a tuahmi remhnak ningin, Synod cauk a donghnak i aa telmi hna cu cohlaan dingin Pope nih a thanhmi ah telh a si.  

Hi bantuk biakhiahnak cu ahlan phunglam he aa lo lomi zong a si. Cauk donghnak lei i aa telmi hna cu Pope nih ‘Lamkaltu hna forhfialnak’ timi ca chuahnak caah a suainak hrampi ah a hman tawn.  Bishop a si lomi zatuak 27% chungtel a simi synod bu ah magisterial cauk an chuahmi nih theologian le canonist pawl kha chim ding tampi a chiah hrimhrim hna lai.

2. Cauk cu Vatican II he zeitindah aa pehtlaih?

Cauk nih cun Synodality kong he pehtlai in Synod cu “Council nih an cawnpiakmi ah, Bupi timi cu minung sining in ruah-theih khawh dih a silo caah tuahsernak in a chuakmi a si,’ tiah a ti

Cucaah, cauk nih a chimmi cu, synodal kalning nih “Vatican II cohlannak ah a hmaanmi thil tuahnak a ser i nihin vawlei caah a chimchung bia hna kha a ṭhawnter ṭhan.”

3. A donghnak report nih Khrihfabu chung i nu hna an rian (“deaconesses” tiah auhmi hna telh chih in) kongah zeidah a chim?

A donghnak cafang nih cun nu pawl nih Khrihfabu chung i an “charisms, vocation le roles” nunnak ah “harnak an tong peng” tiah a ti.

Synod nih nu pawl cu atu lio canon upadi nih a onhmi rian paoh ah cohlan an si lai i Khrihfabu chung hruaitu rian zong aa tel. 

“Nu pawl nih diaconal rianṭuannak ah luh khawhnak” timi biahalnak he pehtlaiin, cauk chungah a timi cu “mah biahalnak cu “a on peng” i “ṭha tein tuaktannak cu pehzulh a herh” tiah a ti. Vatican hlathlainak phu dang pakhat nih atu ah cu kong cu an ruah cuahmah lio a si i report cu June 2025 hnubik ah chiah in chuah a si lai tiah ruah a si. 

4. Cafang nih “decentralization” kong ah zeidah a chim?

Cauk nih cun episcopal conference pawl kha an umnak hmun ah zumhnak ṭhanchonak lei ah rian fak deuh ṭuan dingin a forh hna i cawnpiak nak kong he pehtlai in nawlngeihnak -tlukruannak kong fianter deuh dingin a sawm hna. Sihmanhsehlaw, bishop conferences nih  tual chung bishop nawlngeihnak kha a tei kho lo i “Khrihfabu lungrualnak le bupi pakhat sinak kha a hrawk kho lo” ti kha a langhter.  

Cauk nih cun plenary le pengkulh council tam deuh tuah ding le Vatican nih hi bu hna biachahnak kha rang deuh in cohlan ding zong a sawm.

5. Cauk chung cafang hmanmi ah LGBTQ cafang telh chih ding kong a chim maw?

“An nupi/pasal dirhmun, sining, asiloah nupa sinak” ruangah midang hrial ding timi kha a mawhchiat ko nain, cafang ah “LGBTQ” timi biafang cu a hmang lo.

Synod tuahlio (October, 2024)

6. Khrihfabu biakhiahnak thlennak kongah a donghnak cauk nih zeidah a chim?

Document a donghnak nih “synodal” ning in canon upadi remh dingin sawmnak a langhter. Ruahnak cheuhnak bu hna nih “ruahnak cheuhnak” vote lawng an ngei timi phunglam kha hloh ding aa tel. “Biakhiahnak tuahnak” ah mi sawhsawh (lay people) hna i telnak tamdeuh ngeih ding le synodal dirhmun le bu thar hna hmangin tuah dingin a forh hna.

Cauk (document) nih a langhtermi cu, Khrihfabu nawlngeitu hna nih, ruahnak cheuhnak, i telnak bu hna i an tuahmi biachahnak kha zeirel loin an um kho tiah a ti.

7. Cauk (Document) nih “sensus fidei” kong ah zeidah a chim?

Cauk (document) nih “sensus fidei” timi cu tipil innak thawngin hmuhmi “Thawngṭha biatak hngalh khawhnak lungthin” tiah a langhter. Cun Pathian mi hna nih “zumhnak le ziaza kong ah zapi nih lungtlinnak an langhter tikah” an palh kho lo tiah a ti.

Document cauk a donghnak nih “a hmaanmi zultu sinak” a herhnak kong he pehtlaiin holh thar chapmi a telh hna lo. Cucu nikum i an fonhmi cauk ah aa telmi a si i mah kong he pehtlaiin a biapi mi Vatican cauk ah hmuh a si.

8. Synod hnu ah Khrihfabu cu zeibantuk lam taktak in dah thlen a si lai? 

Zeitindah tuah a si timi cungah aa hngat i, synod final document nih zeitindah bishop pawl thim an si i parish, diocese le Vatican hna ah zeitindah uknak biakhiahnak an tuahning a si timi tiang, kau ngaiin a thlen khawh mi a si. Cun, Pope ruahnak cheuh awkah continental pumhnak le nichuahlei Catholic hruaitu hna council tibantuk synodal bu thar zong a ser khawh.

9. Zei catlang hna kha dah tambik in hlawt an si?

Palai zatuak 27% leng nih nu deacon si khawhnak kong hlathlainak pehzulh ding an duh lo. 

Zatuak 13% nih episcopal conference a biapitnak a langhtermi catlang kha an duh lo, mah nih cun bishop pakhat kha bishop conferences nih biakhiahnak a tuahmi ah a hrenmi a lo.

Zatuak hleihnih 12% nih liturgy puai tuahnak kha “synodality langhternak deuh” ah ser dingin hlathlainak phu dirh ding kha an duh lo. Liturgy caan chung lio ah zumtu sawhsawh i phungchimnak he aa pehtlaimi a si khomi zong aa tel.

Cun palai zatuak11% nih “synodal hmuhning in” canon upadi remh ding ruahnak cheuhnak kha an doh.

10. Voikhat in chim han ahcun: Synodality timi cu zeidah a sullam a si?

Synodality document a donghnak nih a chimmi cu “thlarau lei tharchuahnak le dirhmun remhnak lam a si i, bupi rianṭuannak ah Khrihfabu zong i telnak le missionary lungput a ngeihter deuh (missionary a siter). Cucaah pa le nu vialte he a kalṭi kho i, Khrih ceunak a ceuter khawh” tiah a ti. 

Document cauk nih a langhtermi ah, “Synodality zohchunh awk cu Mary a si,” tiah a ti.  Zeicahtiah cun Mary cu “bia a ngai, thla a cam, khua a ruat, bia aa ruah (dialogues), Pathian bia a zulh, chia-ṭha thleidannak a ngei, biakhiahnak a tuah i tuah ding a simi kha a tuah,” tiah a ti.

The post Synod Cauk (Document) first appeared on RVA Hakha Chin.

The post Synod Cauk (Document) appeared first on RVA Hakha Chin.

]]>
https://rvahakhachin.org/2024/12/04/synod-cauk-document/feed/ 0 818
SYNOD DONGHNAK https://rvahakhachin.org/2024/10/30/synod-donghnak/?utm_source=rss&utm_medium=rss&utm_campaign=synod-donghnak https://rvahakhachin.org/2024/10/30/synod-donghnak/#respond Wed, 30 Oct 2024 09:25:56 +0000 https://rvahakhachin.org/?p=522 Bishop pawl Synod i avoi 16nak Ordinary General Assembly cu lunglawmhnak lungthin he kan donghter i, culio caan te ah cun, kan dihlak in kan umnak hmun cio ah missionary zultu si dingin kawh kan si cang ti hngalhthiamnak he, vawleicung pumpi Khrihfabu he pehtlaihnak he kan donghter. Thlarau nih hi kan khualtlawnnak ah lam […]

The post SYNOD DONGHNAK first appeared on RVA Hakha Chin.

The post SYNOD DONGHNAK appeared first on RVA Hakha Chin.

]]>
Bishop pawl Synod i avoi 16nak Ordinary General Assembly cu lunglawmhnak lungthin he kan donghter i, culio caan te ah cun, kan dihlak in kan umnak hmun cio ah missionary zultu si dingin kawh kan si cang ti hngalhthiamnak he, vawleicung pumpi Khrihfabu he pehtlaihnak he kan donghter. Thlarau nih hi kan khualtlawnnak ah lam a kan hruai i a kan cawmken.

Zarhteni zing, Oct. 26, Hangzhou (Zhejiang Province, People’s Republic of China) Bishop Joseph YANG Yongqiang nih Thawngtha a phuan. Kum tampi chungah Tuluk ram in palai hna nih Synod Assembly dihlak an i tel hi a voikhatnak a si. Synod palai hna nih hi ni hna hi Tuluk unau hna he an i hrawm khawh caah an i lawm tuk.

The post SYNOD DONGHNAK first appeared on RVA Hakha Chin.

The post SYNOD DONGHNAK appeared first on RVA Hakha Chin.

]]>
https://rvahakhachin.org/2024/10/30/synod-donghnak/feed/ 0 522
SYNOD MEMBER THAR PAWL https://rvahakhachin.org/2024/10/29/synod-member-thar-pawl/?utm_source=rss&utm_medium=rss&utm_campaign=synod-member-thar-pawl https://rvahakhachin.org/2024/10/29/synod-member-thar-pawl/#respond Tue, 29 Oct 2024 03:28:11 +0000 https://rvahakhachin.org/?p=480 Synod General Secretariat i Ordinary Council chungtel thar thimnak  Avoi 15nak Bishop pawl General Meeing ah General Secretariat zung i Sawhsawh (General) Council member thar hna kha thim an si. Atu lio cawnpiaknak he tahchunh ahcun, Assembly rian ṭuannak a ukmi, Pope nih member hna 17 tiang thlennak a tuah i, cu hna lakah hleihnih […]

The post SYNOD MEMBER THAR PAWL first appeared on RVA Hakha Chin.

The post SYNOD MEMBER THAR PAWL appeared first on RVA Hakha Chin.

]]>
Synod General Secretariat i Ordinary Council chungtel thar thimnak

 Avoi 15nak Bishop pawl General Meeing ah General Secretariat zung i Sawhsawh (General) Council member thar hna kha thim an si.

Atu lio cawnpiaknak he tahchunh ahcun, Assembly rian ṭuannak a ukmi, Pope nih member hna 17 tiang thlennak a tuah i, cu hna lakah hleihnih cu member a simi diocesan / eparchial bishop asiloah aa tlukmi hna chungin chunhnu ah thim an si. Hi Assembly chungin: Nichuahlei Catholic Khrihfabu hna in 1, Oceania in 1, Thlanglei America, Latin America, Europe, Africa le Asia in 2 cio an si.

Cu hna lakah member pa (4) cu Pope nih thim asi lai i a caan a phak tikah, a ra laimi Synod tlangtar caah aa tlakmi Roman Curia Dicastery hruaitu an i tel lai.

Apostolic Constitution Episcopalis Communio (n. 24, 1-3) ningin, General Secretariat i Ordinary Council nih timhtuahnak caah ṭuanvo le Ordinary General Assembly nih tlinternak  rian a ngei. Ordinary Council chungtel hna nih anmah a thimtu Ordinary General Assembly a dih tikah rian an lak; annih cu a ra laimi Ordinary General Assembly chungtel an si i ahnubik a dih tikah an rian ṭuannak in an din lai. Pope nih a hruaimi Council cu General Secretariat ah aa telmi a si.

Ordinary Council thar nih hin synodality kong he pehtlaiin hi synodal kalning tuahsernak le a ra laimi Synod timhtuahnak ah a hrampi rian a ṭuan lai.

Thim tharmi chungtel hna rianṭuan ṭhatnak ding duhthatnak ah, Cardinal Mario Grech nih a chuakmi chungtel hna cu atu lio synodal kalning tlinternak ah an man a sungmi rianṭuan ṭinak caah lawmhnak bia a chim.

Thimmi chungtel hna cu:

Nichuahlei CATHOLIC KHRIHFABU IN

His Beatitude Youssef ABSI, Greek Melkite hna i Antioch khua i an pa, Greek Melkite Catholic Khrihfabu Synod lutlai

OCEANIA IN

A sunglawi bik Most Rev. Msgr. Timothy John COSTELLOE, S.D.B., Archbishop of Perth (Australia)

NORTH AMERICA IN

A sunglawibik Most Rev. Msgr. Daniel Ernest FLORES, Brownsville (United States of America) Bishop

A sunglawibik Most Rev. Msgr. Alain FAUBERT, Valleyfield (Canada) Bishop

LATIN AMERICA IN

A Upatnak Most Rev. Card. Luis José RUEDA APARICIO, Bogotá (Colombia) Bishop Bishop

A sunglawi bik Most Rev. Msgr. José Luis AZUAJE AYALA, Maracaibo (Venezuela) i Archbishop

EUROPE IN

His Eminence Cardinal Jean-Marc AVELINE, Marseille (France) Archbishop

His Excellency Msgr. Gintaras GRUŠAS, Vilnius (Lithuania) Archbishop

AFRICA IN

Cardinal Dieudonné NZAPALAINGA, C.S.Sp., Bangui (Central African Republic) i Archbishop

H.E. Msgr. Andrew FUANYA NKEA, Bamenda (Cameroon) i Archbishop

ASIA IN

His Eminence Cardinal Filipe Neri António Sebastião DO ROSÁRIO FERRÃO, Goa le Damão (India) Bishop Bishop

His Excellency Msgr. Pablo Virgilio S. DAVID, Kalookan (Philippines) Bishop

Hi cazin ah, Pope Francis nih member dang 4 a thim hna lai.

A voi hleiruknak pumhnak he an rianṭuannak a donghter dingmi chungtel hna cu:

• A thluachuahnak Ignace Youssif III YOUNAN, Syria mi hna i Antioch khua i an pa, Syriac Catholic Khrihfabu (Lebanon) i Synod hruaitu

• Cardinal Christoph SCHÖNBORN, O.P., Vienna (Austria) Bishop Bishop.

• Cardinal Oswald GRACIAS, Bombay Archbishop, Episcopal Conference (India) i President.

• Cardinal Gérald Cyprien LACROIX, I.S.P.X., Quebec, (Canada) i Archbishop.

• Cardinal Charles Maung BO, S.D.B., Yangon (Myanmar) Archbishop.

• Cardinal Daniel Fernando STURLA BERHOUET, S.D.B., Archbishop of Montevideo (Uruguay).

• Cardinal Dieudonné NZAPALAINGA, C.S.Sp., Bangui (Central African Republic) i Bishop Bishop.

• Cardinal Sérgio da ROCHA, Brasilia (Brazil) Bishop Bishop.

• Cardinal Joseph William TOBIN, C.SS.R., Newark (United States of America) Archbishop.

• Cardinal Juan José OMELLA OMELLA, Barcelona (Spain) i Archbishop.

• Cardinal Joseph COUTTS, Karachi (Pakistan) i Archbishop.

• Cardinal Matteo Maria ZUPPI, Bologna (Italy) i Bishop nganbik.

• H.E. Archbishop Gabriel MBILINGI, C.S.Sp., Lubango (Angola) i Archbishop.

• H.E. Archbishop Anthony Colin FISHER, O.P., Archbishop of Sydney (Australia).

• H.E. Archbishop Jaime CALDERÓN CALDERÓN, Tapachula (Mexico) Bishop.

• H.E. Mons. Andrew FUANYA NKEA, Bamenda (Cameroon) i Bishop nganbik.

The post SYNOD MEMBER THAR PAWL first appeared on RVA Hakha Chin.

The post SYNOD MEMBER THAR PAWL appeared first on RVA Hakha Chin.

]]>
https://rvahakhachin.org/2024/10/29/synod-member-thar-pawl/feed/ 0 480
Synod Newsletter Issue-11 https://rvahakhachin.org/2024/10/24/synod-news-letter-11-nak/?utm_source=rss&utm_medium=rss&utm_campaign=synod-news-letter-11-nak https://rvahakhachin.org/2024/10/24/synod-news-letter-11-nak/#respond Thu, 24 Oct 2024 10:03:45 +0000 https://rvahakhachin.org/?p=459 Bishop pawl i tonpumhnak sawhsawh a zarhlinak cu a thawk cang. Cardinal Mario Grech nih Bawipa Thilesa puai tuahlio i Thiang Thlarau kong a ruahnolhnak ah “2021 October thla in aa thawkmi khualtlawnnak saupi a theipar a khawmhtu kan Synodal Assembly khualtlawnnak cu a donghnakbik ah kan phan cang” tiah a chim. Biakhiahnak zarh a […]

The post Synod Newsletter Issue-11 first appeared on RVA Hakha Chin.

The post Synod Newsletter Issue-11 appeared first on RVA Hakha Chin.

]]>
Bishop pawl i tonpumhnak sawhsawh a zarhlinak cu a thawk cang. Cardinal Mario Grech nih Bawipa Thilesa puai tuahlio i Thiang Thlarau kong a ruahnolhnak ah “2021 October thla in aa thawkmi khualtlawnnak saupi a theipar a khawmhtu kan Synodal Assembly khualtlawnnak cu a donghnakbik ah kan phan cang” tiah a chim. Biakhiahnak zarh a si i, kan mipi hna kha synodal khualtlawnnak caah thlacam peng dingin kan nawl hna.

Synod i avoi 16 nak Ordinary General Assemble donghnak zarh

Aa telmi hna nih Fr. Timothy Radcliffe i nikhat chung Retreat hruainak an hmuh. Fr. Timothy Radcliffe nih “Pathian i khuakhangnak aa bochanmi hna i zalonnak lawng kan ngeih i, kan zumhnak he bia-alnak ah kan lut ngam lo ahcun, ṭuanvo ngeilo kan si lai i kan ṭhangcho bal lai lo” tiah a theihter hna. Hi thlacamnak boruak ah, a donghnak cauk suaimi cu an pek.

Chaklei America in sianghleirun ngakchia 140 hrawng cu, Oct. 18 ni, Cacawn ningani zanlei ah Paul VI Hall i Synod ah aa telmi cheukhat he biaruahnak ngeih dingin an i pum. Thil sining cu “Biaruahnak ah Synod hruaitu hna he sianghleirun ngakchia pawl” tiah min pek asi i siangngakchia hna nih biahalnak an tuah i Cardinal Mario Grech, Synod Secretary General, Cardinal Jean-Claude Hollerich, Synod Rapporteur, Sister Leticia Salazar ODN, San Bernardino Diocese Chancellor, le Thlang Texas um Brownsville Diocese i Bishop Monsignor Daniel Flores hna nih an leh hna nak aa tel.

Assembly zarh donghnak aa thawk hlan Zarhpini, October 19 ah, Pope Francis nih Synodality kong he pehtlaiin Synod palai cheukhat he tonnak an ngei. Cardinals Mario Grech le Jean-Claude Hollerich, special secretary Riccardo Battocchio le Giacomo Costa hna he a cohlan hna. Ahnuah, Apostolic Palace ah, Francis nih synod ah aa telmi nu le lay (mi sawhsawh) pawl he an i tong. Nu pawl nih Synod ah an tonmi thil le an lungretheihnak kha zalong tein an chim. Pope Francis nih a lungthin a pek i thatein a ngaihpiak hna.

Synodal Assembly dih in Gregorian University ah “Council in Synod tiang, Biaknak lam onnak, kum (60) hnu Lumen Gentium (1964-2024)” tiin min pekmi cu Gregorian University ah tuah a si lai. Synod i General Secretariat le Pontifical Gregorian University i Collegium Maximum nih hmunkhat ah an dirhmi, hi timhtuahnak nih hin biachimtu hna le panelist phunphun hna nih, a tanglei tlangtar hna hi nifatin an tawlrel lai: “Khrihfabu, Nangmah le Nangmah Kongah Zeidah Na Chim?” (ni 28), “A chung in le a leng in Khrihfabu hna cu Bupi pakhat lawng a si” (ni 29) le “Khrihfabu le a dirhmun hna: Synod kong ruahnak” (ni 30).

Ni 28 nak zinglei ah onnak biachimnak cu Synod Secretary General Cardinal Mario Grech le Collegium Maximum President, Father Pino di Luccio nih an chim lai. Synod ah Vatican Council pahnihnak cohlannak le a Bupi tuanbia (ecclesiology) kong ceihmainak le theological debate caah ṭhatein “hmun” si dingin aa tinhmi Conference cu a duhmi vialte caah on a si. October 22 hlan ah www.unigre.it timi website ah min cazin pek a hau. Thawngpang tam deuh: lumengentium60@unigre.it

The post Synod Newsletter Issue-11 first appeared on RVA Hakha Chin.

The post Synod Newsletter Issue-11 appeared first on RVA Hakha Chin.

]]>
https://rvahakhachin.org/2024/10/24/synod-news-letter-11-nak/feed/ 0 459
Synodality ah Nunphung Zuamcawhnak Doh dingin https://rvahakhachin.org/2024/10/23/synodality-ah-nunphung-zuamcawhnak-doh-dingin/?utm_source=rss&utm_medium=rss&utm_campaign=synodality-ah-nunphung-zuamcawhnak-doh-dingin https://rvahakhachin.org/2024/10/23/synodality-ah-nunphung-zuamcawhnak-doh-dingin/#respond Wed, 23 Oct 2024 09:57:33 +0000 https://rvahakhachin.org/?p=447 Asian Bishops’ Federation Hruaitu nih Synodality ah Nunphung Zuamcawhnak doh dingin Bia a Kam Vatican – Pope Francis nih synodal deuh in Khrihfabu ser dingin a duhnak cu minung hna sinah thuk ngai in aa bunh cang mi nunphung/remh ahar mi nunphung hna sinin zuamcawhnak fakpi a tong tiah Vatican i synod a kaimi Asian […]

The post Synodality ah Nunphung Zuamcawhnak Doh dingin first appeared on RVA Hakha Chin.

The post Synodality ah Nunphung Zuamcawhnak Doh dingin appeared first on RVA Hakha Chin.

]]>
Asian Bishops’ Federation Hruaitu nih Synodality ah Nunphung Zuamcawhnak doh dingin Bia a Kam

Vatican – Pope Francis nih synodal deuh in Khrihfabu ser dingin a duhnak cu minung hna sinah thuk ngai in aa bunh cang mi nunphung/remh ahar mi nunphung hna sinin zuamcawhnak fakpi a tong tiah Vatican i synod a kaimi Asian cardinal upa pakhat nih a chim.

Kawlram Cardinal Charles Maung Bo nih a hruailio mi Asian Bishops’ Conferences Bu (FABC) nih, Khrihfa an tlawmnak ramkulh ah hi harnak tawlrelnak ah bawmhnak a pek hna tiah a chim.

“Hi thil kalning nih hin Asia ram Khrihfabu i hmailei caah thazaang thar le ruahchannak a chuahpi,” tiah Bo nih thawngzamhtu hna sinah Oct. 17 ni ah Bishops Synod 16 nak Ordinary General Assembly an tuahnak pawng ah a chim. Cucu tu thla chungah a voihnihnak le a donghnak bik tuahmi tonnak zong a si.

“Synodality timi ruahnak kongah lungawṭawmnak (confusion) a um rih. A ruang cheukhat cu biafang lehnak le i pehtlaihnak ah holh lei harnak ruangah a si” tiah a ti.

Synodality nih thlen a duhmi hna ah – “Khrihfabu (Church) cu faak deuh in rianṭuan ṭinak le ruahnak cheuhnak hmun a si” tiah ruahmi “theih a har deuh mi asiloah buainak a chuahter khotu” ti zongin hmuh khawh  ruahnak a si i,  “nawlngeihnak, tangka hmuhnak, asiloah covo sunghnak” timi ṭihphannak hna zong an i tel, tiah Yangon um Salesian prelate Maung Bo nih a ti.

“Nu pawl caah dawnkhantu nunphung tete zong an um. Pa uknak zatlangbu tampi ah, nu pawl nih Khrihfabu rianṭuannak ah hruaitu si cu a har ngai” tiah a ti.

Vatican synod nih hi dawnkhantu kha hrawh a timh i a voikhatnak nu pawl zong mee thlaknak nawl an pek hna i tonpumhnak hmun zongah mi sawhsawh hna zong tam deuh an sawm hna.

Vatican synod nih hi bantuk dawnkhantu hna kha hrawh a timh i a voikhatnak bik nu pawl mee thlaknak nawl le mi sawhsawh hna zong, hi bantuk tonpumhnak ah tam deuh i tel dingin a sawm hna.

‘Synodality theipar’

Nikum rak tuahmi a voikhatnak tonnak  i FABC sinah kuatmi Asian Bishop pawl tonnak report in chuah mi cafonh cauk (synthesis document) zohchih tikah synod tuahsernak hi thei a tlai ko tiah Bo nih a ti.

Khrihfabu uknak ah abiapi mi thlennak tuah dingin 2023 synthesis cauk cu vawleicung diocese hna sinah kuat a si i tukum a voihnihnak le a donghnak session ruahnak cheuhnak caah  hman a si.

FABC-level le synod biaruahnak ah “thlarau in biaruahnak” timi zalong tein ruahnak langhternak le biatak tein bia ngaihpiaknak ah khan a lang i; Bo nih cun Thiang Thlarau rianṭuannak a um hrimhrim ko tiah a ti.

Adang theipar pakhat cu rianṭuannak ah “thilthar sernak” a si. Synodality nih “pastoral rianṭuannak ah thilthar sernak thazaang a pek.”

“Hi thil kalning nih hin mino pawl tam deuh in a telter hna, abikin rianṭuannak ah digital in thawngṭha chimnak ah,” tiah cardinal nih a chimchap.

Cun, “synodal lamthluan nih clericalism (Ordination a hmumi hna ruahnak lawng biapi chiah i cohlaan le hman timi ruahnak) dohnak ah a bawmh, rianṭuan ṭinak, tlangbawi le mipi karlak ah fiang tein langhternak (transparency) a ṭhanchoter,” tiah a ti.

“Khrihfabu chung i tipil a ing cangmi hna an rianṭuannak, biakhiahnak tuahnak ah an i tel venak, mino hna he pehtlaihnak vialte hna kha cohlaannak a karhter chin lengmang ko” tiah Bo nih a chim.

FABC Rianuannak

A voihnihnak synod tonnak ah, kumthum chung rianṭuannak vialte cu Oct. 27 ni ah fonh a si lai i, Pope sinah ruahnak cheuhnak cazin (list) kau aa telmi a donghnak cauk a chuah lai tiah ruah a si.

Pope Francis nih cauk chungtel hna kha hmang in synodal hnu “lamkaltu forhfialnak” tiah auhmi hruaitu cauk caah cohlan khawhnak nawl a ngei.

FABC nih “Asia ram Khrihfabu kha synodal rianṭuannak ah biapi ngaiin a hruai i rian a ṭuan” tiah Bo nih a ti.

“Synod hi tualchung um Khrihfabu hna karlak rianṭuan ṭinak hmun pakhat bangin a si i tuukhal rian ah biapibik in chiahmi thil hna kha a ṭhanchoternak lei a panhter” tiah a ti.

The post Synodality ah Nunphung Zuamcawhnak Doh dingin first appeared on RVA Hakha Chin.

The post Synodality ah Nunphung Zuamcawhnak Doh dingin appeared first on RVA Hakha Chin.

]]>
https://rvahakhachin.org/2024/10/23/synodality-ah-nunphung-zuamcawhnak-doh-dingin/feed/ 0 447
VOI 16 NAK SYNOD https://rvahakhachin.org/2024/10/17/voi-16-nak-synod/?utm_source=rss&utm_medium=rss&utm_campaign=voi-16-nak-synod https://rvahakhachin.org/2024/10/17/voi-16-nak-synod/#respond Thu, 17 Oct 2024 08:22:31 +0000 https://rvahakhachin.org/?p=361 Newsletter of the synod issue (Synod kong thawngthannak/ thawngpang cakuat) Bishop pawl Synod i Ordinary General Assembly thawknak zarhkhat nak cu aa lim cang. Cuah, aa telmi hna nih a voihnihnak tonnak tuahṭhan dingin timhnak an ngei. Synod tuahmi biatlangpi kong he pehtlai in thuk deuh in tuah khawhnak hnga ding caah Pathian sinin thazaang […]

The post VOI 16 NAK SYNOD first appeared on RVA Hakha Chin.

The post VOI 16 NAK SYNOD appeared first on RVA Hakha Chin.

]]>
Newsletter of the synod issue (Synod kong thawngthannak/ thawngpang cakuat)

Bishop pawl Synod i Ordinary General Assembly thawknak zarhkhat nak cu aa lim cang. Cuah, aa telmi hna nih a voihnihnak tonnak tuahṭhan dingin timhnak an ngei. Synod tuahmi biatlangpi kong he pehtlai in thuk deuh in tuah khawhnak hnga ding caah Pathian sinin thazaang lak ṭhannak, dai tein mah le mah i dahnak (retreat) an tuahmi cungah lunglawmhnak tampi a um. Thiang Thlarau hruainak thawngin aa telmi pakhat cio nih i tuah ṭhan dingmi biaruahnak tlangpi hna cungah thuk deuh in le ṭha deuh in tuahkhawh ding sersiam khawh ding zong ruahchannak a um. Hruaitu hna zong nih hmailei tuah dingmi kong he pehtlaiin timh cianak (guide) zong an tuah cang. Ahmasabik ni hna ah biapi chiah in, holh lei kong pehtlaiin rianṭuantu phu kong le Bupi chung hruaitu ngan hna kong a si.

Synodal Assembly a zarh hnihnak cu a ra laimi October 7 Cacawn nikhat ah, Intrumentum Laboris Part 1 in thawk a si lai i, cu caan ah cun Pakhat le pakhat pehtlaihnak (Relationships) kong kha abik in cheihphai a si lai.

Cun, atu lio kan vawleipi thil sining theih chih in Pope Francis nih daihnak caah thlacam dingin a kan fial. Hmaizarh Zarhpi ni ah Santa Maria Maggiore Basilica ah Mary sinah biatak tein pekchanh nawlnak a um lai i Rome Bishop, Pope Francis nih a hruai te lai. Cuka ahcun Daihnak caah pekchanhnak cu a biapi bikmi tinhmi a si lai.

Synod General Assembly a voihnihnak rianṭuannak caah tuah dingmi i aa telmi, “theological-pastoral forum” pali, cucu, tonbiaruahnak pali an si i mipi sinah langher a si lai. Cu chungah cun khualtlawnnak he aa pehtlaimi konglam pali an si lai i Bishop pawl Synod chung tuahmi hna kha hmuhning phunphun in langhter a si lai.

Synod a voihnihnak tonnak phungning ah, Thlarau leiin biaruahnak, holh kong he pehtlai in cabuai 36 in dirhmi phu rianṭuannak le General Congregations hna cu abiapi chiah in pehzulh in tuah a si rih lai. Hi caan ahhin holh phunphun ning in minung 10-11 cio i tel in a phu rianṭuannak (group work) in tuah a si lai. Hi phu rianṭuannak (group work) a donghnak ah, cabuai 36 chungin biachimtu phu hna he ton in theihhngalh mi vialte kha biachimtu (speaker) nih biatlangpi panga in a thanh te lai.   Athar in tuahmi, Thlarau in Biaruahnak (the Conversation in the Spirit) cu thiamsang bawmtu (an expert facilitator) bawmhnak in remh a si.

Saudeuh le tlingdeuh in rel a duhmi hna caah a tangah link kan chiahpiak.

https://synod.us5.list-manage.com/track/click?u=e0fbbeecffe9831bf1ef67a4a&id=66c0d18532&e=41890c5a32

The post VOI 16 NAK SYNOD first appeared on RVA Hakha Chin.

The post VOI 16 NAK SYNOD appeared first on RVA Hakha Chin.

]]>
https://rvahakhachin.org/2024/10/17/voi-16-nak-synod/feed/ 0 361
SYNOD https://rvahakhachin.org/2024/10/10/bishop-pawl-i-synod/?utm_source=rss&utm_medium=rss&utm_campaign=bishop-pawl-i-synod https://rvahakhachin.org/2024/10/10/bishop-pawl-i-synod/#respond Thu, 10 Oct 2024 09:21:04 +0000 https://rvahakhachin.org/?p=332 Synod Thawngpang Atu zarh chungah a cang dingmi thil cheukhat hna kha hika ahhin kan hrawmh hna lai, a hmasabik ah theological-pastoral forums – mipi caah onmi tonnak hna – cu ahcun Bishop pawl i Synod khualtlawnnak he aa pehtlaimi tlangtar cheukhat hna cu hmuhning phunphun in langhter asi lai. Pope Francis nih a ra […]

The post SYNOD first appeared on RVA Hakha Chin.

The post SYNOD appeared first on RVA Hakha Chin.

]]>
Synod Thawngpang

Atu zarh chungah a cang dingmi thil cheukhat hna kha hika ahhin kan hrawmh hna lai, a hmasabik ah theological-pastoral forums – mipi caah onmi tonnak hna – cu ahcun Bishop pawl i Synod khualtlawnnak he aa pehtlaimi tlangtar cheukhat hna cu hmuhning phunphun in langhter asi lai. Pope Francis nih a ra laimi Ningani ah Roman Protomartyr’s Square ah a hruai dingmi Ecumenical Thlacamnak zong langhter kan duh.

Tuzarh Friday, October 11 ah, Pope Francis nih a hruaiding mi Roman Protomartyr’s Square ah Ecumenical Vigil tuah a si lai.

Theological-Pastoral Forums

Hi Synod General Assembly i a voihnihnak tonpumhnak phunglam ah, “theological-pastoral forum” pahnih cu Oct. 9, Nithumni zanlei ah “Pathian Miphun, Rianṭuannak Kong” le “Rian le Nawlngeihnak Synodal Khrihfabu ah Bishop kong” tuah a si lai.

Pope Francis nih hmunkhat ah kalṭi le “Khrihfabu rianṭuannak caah ṭuanvo lakṭi” a biapitnak kong a kan theihter. Cun Tlangbawi hna cu “mi sawhsawh hna bawi an silo, an tuukhal an si” ti zong a langhter, cun “Jesuh nih pakhat le pakhat (pakhat cio kha) a kan auh. Pakhat cungah pakhat asiloah, khatlei ah pakhat le khatlei ah pakhat siloin, pakhat le pakhat an i bawm. Kannih cu zatlangbu kan si. Cu ruangah, pumpek mi hna, mi sawhsawh le tlangbawi hna, Khrihfa vialte nih “kan nunnak in tehte kan khan” a hau, tuah kan thiammi chungin a tha bikmi kan pek zungzal a hau.

Synod Secretary General Cardinal Mario Grech nih hi video https://synod.us5.list-manage.com/track/click?u=e0fbbeecffe9831bf1ef67a4a&id=ac5b2a3610&e=41890c5a32 ah hin Pathian Mi hna cu Synod Cawnnak Bu pahra hna rianṭuannak ah June 2025 tiang fakpi in bawmhchanh dingin sawm an si tiah a langhter: “Annih cu a kau deuhmi i telnak caah on peng dingin auh an si, Pathian miphun dihlak ta a si”. Thlacamnak zong langhter kan duh. Pehzulh ko hna u sih!

Apostolic Almoner, Cardinal Konrad Krajewski nih Synod Assembly chungtel hna sinah nawlnak a tuahmi lehnak ah, 62,000 euros cu an khawmh i Gaza khua i Holy Family Parish ah an kuat hna. Euro 32,000 cu Synod ah aa telmi hna nih an hlut i a dang 30,000 cu Apostolic Almsgiving nih an pek.

The post SYNOD first appeared on RVA Hakha Chin.

The post SYNOD appeared first on RVA Hakha Chin.

]]>
https://rvahakhachin.org/2024/10/10/bishop-pawl-i-synod/feed/ 0 332