Khrih thawngin tukforhnak kan ing i amah thawngin Khuachia kha kan tei

Maw Pathian, ka nawlnak ka ngai tuah, bia a chimtu, keimah i thlacamnak ka ngai tuah. Hihi mi pakhat cio i thlacamnak, a lo. Mi pakhat cio a si maw si lo zoh tuah u sih: Ka lung a fah lioah vawlei cung khuazakip in nangmah sinah kan au. Atu cu minung pakhat a si tilo; cu nakin, Khrih cu pakhat a si i kan dihlak in a chungtel kan si timi sullam ah pakhat a si. Vawlei donghnak in aho pumpak pakhat lawng nih dah a ṭap khawh? Vawlei donghnak in a au mi cu Fapa ro dah ti lo cu ahohmanh an si lo. Amah cu hitin a ti: Ka hal law miphun hna cu na ro ah kan pek hna lai i vawlei dongh tiang cu na ta an si lai. Hi Khrih ngeihmi, hi Khrih ro, hi Khrih pum, hi Khrih Khrihfabu pakhat, hi lungrualnak kan sinak nih hin vawlei cung hmunkip in a au. Zeidah a ṭap? Hlan ah ka rak chimmi: Maw Pathian, ka nawlnak ka ngai tuah, ka thlacamnak ka ngai tuah; Vawlei cung khuazakip in nangmah cu kan au. cucu, vawlei cung khuazakip in, cucu, a kenkip in, nangmah sinah hi aunak hi ka tuah.

Zeicahdah hi thil hi ka ṭahter? Ka lung a fah lio ah. Biachimtu nih vawlei cung miphun vialte lakah a sangmi sunparnak si loin a fakmi hneksaknak dirhmun in a um kha a langhter.

Vawlei cung kan khualtlawnnak cu hneksaknak in luat khawh a si lo. Hneksaknak thawngin kan ṭhangcho. Ahohmanh nih hneksaknak in dah ti lo ahcun amah le amah aa hngal lo, asiloah teinak hnu dah ti lo ahcun lukhuh a hmu lo, asiloah ral asiloah tukforhnak dah ti lo ahcun aa zuammi an um lo.

Vawlei cung khuazakip in a ṭapmi cu ngaihchiatnak in a khat, sihmanhsehlaw amah lawngin kaltak a si lo. Khrih nih a pum chung i a ummi hna nih an lu a rak kalnak hmun kha zulh an i ruahchan khawh nakhnga, a pum chung i a ummi hna nih an lu a rak kalnak hmun kha zulh an i ruahchan khawh nakhnga, a pum chung i a ummi kannih kha a pum hmangin a kan muisam langhter awkah aa thim.

Satan tukforhnak in aa thim tikah amah he pakhat ah a kan ser. Bawi Jesuh Khrih ramlak ah khuachia nih tukforhnak a tonnak thawngtha chung ah kan theih cang. A ngaingai ti ahcun, Khrih cu khuachia nih a tukforh. Khrih chungah tukforhnak nan ing, zeicahtiah Khrih nih nan sining chungin a taksa kha a lak, sihmanhsehlaw amah ṭhawnnak in nan caah khamhnak kha a hmuh; nangmah sining tein thihnak a tuar, asinain amah thawnnak thawngin nangmah caah sunparnak a hmuh; cucaah, nan sining ah tukforhnak a in, amah thawnnak in nan caah teinak a hmuh.

Khrih thawngin tukforhnak kan in ahcun, Khrih thawngin Khuachia cu kan tei. Khrih tukforhnak lawng na ruat i a teinak kong na ruat lo maw? Amah chungah tukforhnak a tongmi bantukin i hmuh law, amah chungah teinak a hmumi bantukin i hmuh. Amah tein khuachia kha a kham khawh ko; sihmanhsehlaw tukforhnak a in lo ahcun tukforhnak tei khawhnak lam kha an cawnpiak kho hna lai lo.

Lehnak

Annih nih an in doh lai nain an in tei hna lai lo, zeicahtiah nangmah khamh awkah na sinah ka um- bia a chimtu cu a si.

Vainam in thah na si lai lo: na nunnak cu a him lai, zeicahtiah nangmah khamh awkah na sinah ka um lai-

Thlacam hna usih

Kum fatin kan tuahmi Lenten puai thawngin, Bawipa, Khrih biathli kan hngalhthiamnak kha thukpi in kan hngalhter law kan nunnak kalning ah a tak ah ser.

Nangmah le Thiang Thlarau he Pathian pakhat, zungzal in zungzal tiang a nung i a uktu na Fapa Jesuh Khrih thawngin. Amen.

The post first appeared on RVA Hakha Chin.

The post appeared first on RVA Hakha Chin.

Amah nih nunnak a kan pek: thlacam ning zong a kan cawnpiak

Dawtmi u le nau hna, Thawngtha nawlbia hna cu Pathian cawnpiaknak, ruahchannak sernak hrampi, zumhnak fehternak caah bawmtu, lungthin a cawmtu rawl ti dah lo cu zeihmanh an si lo. Annih cu a hmaanmi lam ah a kan umtertu, kan khamhnak a fekmi huhphenhnak an si. Vawlei cung zumtu hna lungthin cohlan khawhnak kha an cawnpiak hna tikah, vancung pennak ah him tein an hruai hna.

Pathian nih profet hna, a sal hna nih chim ding le a mi hna nih an ngaih ding hi tampi a duh. Fapa nih a chimmi bia cu zeitluk in dah a ngan deuh hnga. Hi hna hi atu cu a ratnak ding caah lam timhtuah dingin nawl an kan pek: amah pumpak in a ra i lam a kan hunpiak i cuka leiah a kan hruai. Hlan ahcun, thihnak muihnak chungah tinhmi ngei loin le mitcaw bantukin kan vakvai. Atu cu zangfahnak ceunak nih a kan ceuter cang, cun nunnak lam nganpi ah kan kal awk a si i Bawipa nih a kan hruai lai.

Bawipa nih khamhnak lei kan panh khawhnak hnga ruahnak cheuhnak le nawlbia tampi a kan pek. Thlacamnak phunglam hmanh a kan pek, zeitindah thla kan cam lai timi a kan cawnpiak. Nunnak a kan pek, cun a thiammi zaangfahnak he thlacam ning zong a kan cawnpiak. Fapa nih a kan cawnpiakmi bia in Pa sinah thla kan cam tikah kan bia ngaih a kan fawiter.

A hmaanmi Pathian a biami hna nih Pa kha thlarau le biatak in an biak caan a phan cang lai tiah a rak chimchung cang. Amah nih a kan pekmi thiannak thawngin Thlarau le biatak a comi kannih nih a cawnpiakmi thlacamnak thawngin biatak le thlarau in kan biak khawhnak hnga, ahlan i a rak kamhmi kha a tlinter.

Kan cungah Thiang Thlarau a thlahmi Khrih nih a kan pekmi thlacamnak nakin thlarau in thlacamnak a si deuhmi thlacamnak zeidah a um kho hnga? Biatak hrimhrim a simi Fapa hmur in chimmi thlacamnak nakin biatak chung i thlacamnak a tam deuhmi thlacamnak zeidah a um kho hnga? A kan cawnpiakmi si loin lamdang in thlacam cu hngalh lonak lawng si loin sualnak ruangah a si ti kha a zulh. Amah hrimhrim nih nawl a pek hna i, hitihin a ti: Nannih nih Pathian nawlbia kha nan hlawt micu nanmah phung zulh awkah a si.

Cucaah ka ule hna, Pathian kan bawipa nih a kan cawnpiak bangin thlacam u sih. A Fapa nih a kan pekmi bia in Pa sinah hal, a hna ah a thangmi Khrih thlacamnak theihter cu kan thlacamnak kha hawikomhnak, chungkhar thlacamnak ah ser a si. Pa nih a Fapa bia kha hngal hna seh. Kan thinlung ah a nungmi Fapa zong kan kaa ah um ve seh. Pa hmaiah misual hna caah dirkamhtu ah kan ngei; kan sual ngaihthiam kan hal tikah, a kan dirkamhtu nih a kan pekmi bia kha hmang hna usih. A kan chimhmi cu: Ka min in nan halmi paoh cu ka Pa nih an pek hna lai. Khrih min in amah thlacamnak bia nakin a ttha deuhmi thlacamnak zeidah kan tuah khawh lai?

The post Reflection for 11.03.2025 first appeared on RVA Hakha Chin.

The post Reflection for 11.03.2025 appeared first on RVA Hakha Chin.

Ash Wednesday cu Lent nikhatnak a si, ni 40 chung (Zarhpi ni telh loin) Jesuh Khrih thawhṭhannak caah sual ngaihchihnak le thlarau lei timhtuahnak caah pekchanhmi a si. Hi ni nih hin ruahnak cheuhnak, raithawinak le thlennak caan a chuahpi caah theological sullam nganpi a ngei.

Theologian minthang Henri Nouwen nih Lent caan cu “biatak hmun” ah luh ṭhannak caan a si tiah a rak ti. Kan sining taktak he kan i pehtlaih ṭhan caan le nunnak, sifah harnak le tlanhnak kong a thuk deuhmi thilthup hna kha kan ruahṭhan caan a si. Ash Wednesday cu hi thlarau khualtlawnnak ah a tlingmi luhnak hmun a si. Mah le mah i ruahnak, ngaihchihnak le tharchuahnak caan cohlan awkah sawmnak a si.

Lent cu mah le mah i hlawtnak le raithawinak caan ah hmuh khawh a si ko nain, chocolate asiloah social media hlawt nakin a tam deuh. Pathian velngeihnak, zaangfahnak le thlennak ṭhawnnak lei ah kan lungthin le kan ruahnak thlennak kong a si. Khrih intuarnak, thihnak le thawhṭhannak biathli kan ruah tikah, kanmah nunnak kha zohfel ṭhan awk le Pathian le pakhat le pakhat he naih deuh in kan ṭhan khawhnak hmun pawl hngalh awkah auh kan si. 

Vutcam: Thihnak le Ruahchannak Hmelchunhnak

Ash Wednesday ah vutcam hman cu hlanlio Khrihfa phunglam a si, Cathiang le hlanlio Khrihfabu phunglam ah thukpi in aa hngatmi a si. Tlangbawi nih vailamtah bantukin an cal ah vutcam a thuh tikah, “Leidip na si kha philh hlah law leidip ah na kir ṭhan lai” timi bia kha an chim. Hi bia hna nih hin Genesis 3:19 chungin Pathian nih Adam cu a tluk hnu ah a chawnhmi kha a langhter: Na hmur in rawl na ei lai, Na chuahnak vawlei ah na kir hlan tiang; Zeicahtiah leidip na si i leidip ah na kirṭhan lai; a ti (Genesis 3:19).

Genesis chung i a ummi biafang nih hi vawlei cung kan nunnak hi zungzal in a hmun lai lo ti kha a kan theihter. Kannih cu donghnak a ngei lomi le kanmah leng i thil pakhatkhat ah ruahchannak a ngeimi miphun kan si. Midang nih an hmuh khawhmi hmelchunhnak pakhat kha nikhat chung i kennak nih Genesis caang ah fianternak a chiah. Cu biatak hmun i a kalmi tehte kan hung si.

Vutcam cu kan thihnak kong a fiangmi theihternak a si. Hi vawlei cung kan nunnak cu a donghnak a um timi biatak kan ton khawhnak hnga bawmtu dingah toidornak langhternak a si. Zeitluk kan khon zongah, hlawhtlinnak kan hmuh zongah, a donghnak ahcun leidip ah kan kir dih. Hi a fekmi theihternak nih hin kan lungdonghter awk a silo, sihmanhsehlaw Pathian cungah kan i hngatchannak hngalhthiamnak he nun awkah toidornak le thazaang peknak caah a si.

Ash Wednesday ah vutcam cohlannak phunglam cu hlanlio Bible phunglam in aa thawkmi a si. Lu cungah vutcam chiah, angki thleh, le puanchia hruk cu Bible chan ah ngaihchihnak langhternak, lenglei hmelchunhnak an si. Cu bantuk langhternak cu toidornak le ngaihchihnak a si, asinain mah le mah i dohnak le mah le mah i porhlawtnak caan zong ah aa cang kho.

Ash Wednesday ah hmanmi vutcam cu a luan ciami kum Palm Sunday puai ah thinghnah an khanghnak in a chuakmi a si. Palm Sunday ah Jesuh Jerusalem a kir ṭhannak a si i, a ratnak lawmhnak caah mi nih palm hnah an hler. Mah nih hin Ash Wednesday upatnak le Palm Sunday lawmhnak kha a pehtlaihter, cucu Jesuh nih Jerusalem ah teinak he a luh kha a philh lonak a si. Hi thil pahnih karlak i aa dannak nih Khrihfa zumhnak i aa kalhmi kha a langhter—Siangpahrang Jesuh cu toidor tein laa cungah aa cit, vailam cungah sifah harnak le thihnak lawng a ton. Palm Sunday le Ash Wednesday cu Lent caan caah cauk donghnak ah an hman, Khrih siangpahrang sinak le a raithawinak pahnih kha a kan theihter ṭhan. Phungchim dih hnuah Ash Wednesday Mass tuah lio ah tlangbawi nih vutcam cu thluachuah a pek hna. Cun vutcam cu minung pakhat cio an cal ah vailamtah bantukin an thuh hna.

Ash Wednesday Thlarau lei Tinhmi

A hrampi ah, Ash Wednesday nih toidornak, ngaihchihnak le thlennak hmunah a kan auh. Kan nunnak kha thukpi in, dinfel tein zoh caan le Pathian vel le zaangfahnak kan herhnak hmun hngalh caan a si. Kan cal i a ummi vutcam hi kan thih khawhnak hmelchunhnak menmen a si lo—sual ngaihchihnak auhnak le sualnak in kan i mer i Pathian sin kan kirnak hmuh khawhmi hmelchunhnak an si.

Vutcam hmuhnak, sual ngaihchihnak tuahsernak cu mipi hmai ah Pathian ṭihzahnak langhternak caah a silo, thlarau lei tharchuahnak kalning ah pumpak i pekchanhnak a si deuh. Mah le mah i ruahnak caan a si, kanmah le kanmah biahalnak harsa i hal caan a si: Pathian upatnak a pemi lam in ka nung cang maw? Ka nunnak ah thianhlimnak caah a kawhnak ah ka tlaunak hmun a um maw? A dawtnak le velngeihnak caah hmunhma ser khawhnak dingah porhlawtnak, mah zawn lawng ruahnak, asiloah lungfahnak kha ka thlah a hau maw?

Matthai Thawngṭha chungah, Jesuh nih midang i cohlannak caah kan sual ngaihchihnak hna kha mipi hmai ah langhter lo dingin ralrin a kan pek:

“Rawl ulh tikah mi depde hna bantukin lungdong in um hlah u. Mi nih rawl an ulh  ti kan hngal hna she tiin rawlṭam hnianghnuang in an i chawk. Amen, kan chimh hna, an laksawng cu an hmuh cang. Sihmanhsehlaw rawl nan ulh tikah chiti i thuh u law nan hmai kha i kholh u, cuticun a thupmi nan Pa dah ti lo cu midang nih an in hmuh lai lo. Cun thuhmi a hmutu nan Pa nih an cham hna lai,” tiah a ti. (Matthai 6:16-18)

Hi caang nih hin vutcam cohlannak telh in Lent phunglam cu pumpak kong he aa pehtlaimi a si ti kha a kan theihter. Midang lungthin laknak le lenglei in fehternak kawlnak kong a silo. Kan lungthin le kan ruahnak kha Pathian duhnak he aa tlakter i thlacamnak, rawl ulhnak le zaangfahnak in thlennak taktak kawlnak kong a si.

Biadonghnak: Lenten Khualtlawnnak Cohlan

Ash Wednesday cu Lenten caan thawknak caah lam ṭhabik a si. Ruahnak, toidornak le sual ngaihchihnak ni a si nain ruahchannak ni zong a si. Kan cal i vutcam hi lungdonghnak hmelchunhnak si loin Pathian kan i hngatchannak le a dongh hngal lomi a velngeihnak hmelchunhnak tu a si. Lent chung kan kal lio ah, Pathian cu kan chungah le kanmah thawngin rian a ṭuan khawhnak hnga hi thlennak caan hi lungthin kau tein cohlang hna u sih.

The post Reflection for 5 March 2025 first appeared on RVA Hakha Chin.

The post Reflection for 5 March 2025 appeared first on RVA Hakha Chin.

Nihin avokhatnak cathiang kan relmi cu, mithiang Peter nih Khrihfa hruaitu hna kha cawnpiaknak le ralrinnak a peknak hna kong kan theih. Hi cathiang chungah “Khrihfa upa” hmanmi biafang cu, Khrih nih nawlgeihnak le ṭuanvo a pekmi hna tuukha asi mi Bishop, tlangbawi (siangbawi), pastor hna tiah kan ti khawh. Hi lio chan ah lamkaltu hna le anmah chimmi thawngṭha a zummi hna chungin Khrihfa hruaitu (tu chan ahcun siangbawi) ṭuanvo a ngeitu kha an si ko. Mithiang Peter cu a hmasabik Pope (the first Pope) asi bantukin, a unau asi mi lamkaltu hna le zumtu Khrihfa hna kha cawnpiaknak nawl (teaching authority) a ngei. Cucaah mithiang Peter nih a kan cawnpiakmi hi nihin kan chan ah ruah awk ngaingai le zulh awk a herhmi asi.

21 kumzabu i a nungmi kan chan ah Khrihfabu ah zeibantuk derthawmnak, tlukrilhnak dah kan ton ti mi zong ruah a herh cang. Khrih nih a dirhmi a Bupi cu zeibantuk zulhphung in dah kan i hruai i kan hruaitu hna zong Khrih cawnpiaknak he aa hlaat maw aa nai dah ti zong cuanh thiam kan herh cang. Khrih a Bupi asi mi Catholic kan i hruainak ah Thiang Thlarau lam hruainak cu cat lo le dong loin a kan umpi hrimhrim ti cu al awk a ṭha lo. Kan tuukhal hna cu minung an si bantukin tlamtlin lonak le derthawmnak tampi an ngei ve ko. Sihmanhsehlaw, an thadernak le an santlaihlonak kha Khrih nih ṭhawnnak in a thuamh hna i, huatu le ralchantu rel cawk lo ral phunzakip lak ah Catholic Bupi cu a tlangbawi hna hmang in a hruai zungzal ko.

Kan tuukhal hna nih hrial awk le i ralrin awk a herhmi, tangka duhtuknak, nawlngeihnak kha luantuk in hmannak, thathu ngai in an mission rianṭuannak ah thazaang chuah zuamlonak, mah le unau chungkhat rualchan ca lawng ah rianṭuannak hna zong a um ve kho men. Khi bantuk in minung pumsa duhnak hna zulh in Khrihfabu kha ṭha tein an hruai khawh lo tikah, mithiang Peter nih a unau asi mi lamkaltu hna le hruaitu hna kha minung mihmai zoh hin lo tin a rak chimh hrin hna bangin Bishop hna nih an mah an uknak tang ummi siangbawi hna kha chimh hrin awk le cawnpiak awk, a herh ning in tlaangtlaaknak nawl an ngei i cucu an ṭuanvo hrimhrim zong asi. Khrihfa hna lei kap in kan zoh tikah, kan tuukhal hna nih ningcang loin an um sualnak hnga lo, an caah thlacam piak le thazaang pek zong a herh ve. Tuukhal hna kha a doh in doh i, ralchanh phun in um awk asi lo.

Cucaah Khrih cu kan Tlangbawi Ngan le kan Tuukhal Ṭha asi bantukin, kan tlangbawi hna, kan tuukhal hna nih Khrih nun kha i zohchunh in an tuurun hna kha felfai tein a zohkhenhtu, a cawmhlawmtu tuukhal ṭha tampi kan ngeih khawhnak hnga thlacam piak awk ṭuanvo kan ngei ve. Minung cu ahohmanh a ding a ṭha zungzalmi kan um lo i, a sual a palh zungzal mi zong kan um lo caah ngaihthiamnak, theihthiamnak le zaangfah zawnruah nun kan herh cio. Sihmanhsehlaw, Khrihfabu, inchungkhar ah, veng le sang le khua le ram ah lutlai/ hruaitu hna caa zulh awk a herhmi  zulhphung (upadi) an um bantukin, kuttang ummi, hruaimi, mipi hna caah zulh awk upadi an um ve hna.

Nihin mithiang Peter nih ralrin a kan pek bantukin vawlei thisa duhnak lawnglawng a zul i mah le sinak (identity) tiang le mizapi nih ai-awh in Khrihfabu tiang limhang a zortertu dingmi umtu ziaza hna cu cunglei hruaitu hna nih zoh sawh menmen awk asi lo. Catholic Bupi ah, pumpek in Pathian rianṭuantu hna i pumpak nuncan ziaza hi a biapi ngai ve i ṭhatnak le mi caah nun a siangmi si hna seh tiah mi nih an duh piak hna. Nun zia dawh lo in Pathian rianṭuantu nih an um sual tik ah an Khrihfabu member pawl an ngaih a chia. Zeicah tiah cun Pathian rianṭuantu hna nih an ai-awhmi le a rian thiang an ṭuanpiakmi cu Khrih kha asi i, Catholic bupi cu Khrih i a pum asi. Khrih le a Bupi cu ṭhen khawh an si lo caah, Khrih rian thiang a ṭuanmi tlangbawi, sister, brother hna le saya hna an pumpak nun zong hi Khrih le a Bupi caah a biapi ngai ve.

Kan Bishop hna, kan siangbawi, kan sister, brother hna le saya hna nih Pathian duhnak kha papek in, a rianthiang a ṭuan khotu an si khawhnak hnga thlacam piak hna usih. An derthawmnak le an thil ti khawhlo nak lawng kha a hmu thiamtu si loin, nifatin an dohmi tukforhnak ral phunzakip zong kha a hmuh thiam i zuam ve usih.

The post February 22 Reflection first appeared on RVA Hakha Chin.

The post February 22 Reflection appeared first on RVA Hakha Chin.

1. Nihin Missa ah kan rel hmasami Bible nih Babel Innsaang kong kan theih ciami tuanbia kha a kan hmuhsak, culio ahcun mipi nih Babel khuapi le a innsaang nganpi an sak hram an thawk. Innsaangpi cu van tiang phan sehlaw minung phun dihlak i fonhnak hmunpi siseh ti an rak i tinh. Sihmanhsehlaw, hi tinhmi nganpi cu a hlawh a tling lo. Zeiruang ah?

Zeicatiah kan chungah le pakhat le pakhat kan i pehtlaihnak ah a kan ṭhencheutu cu sualnak le a hnuzulh biapipa a si ti kha a hngalh lo caah a si.

Cun kanmah le kanmah kan i khamh kho lo.

December 2, 1984 ah, Pope St. John Paul II nih “Remdaihnak le Ngaihchihnak” timi Synodal Apostolic forhfialnak a chuah. Cu chungah cun Babel innsaang saknak ding caah, hi zuamnak kong hi a tial, “…Hmelchunhnak le lungrualnak hrampi a si dingmi sak an timh caah, cu hna cu hlan nakin an i ṭhek deuh, biachim ah an i ṭhen, anmah le anmah an i ṭhen, hnatlaknak le lungthin i khahnak an ngei kho lo.

Zeicahdah a nganmi project cu a hlawh a tling lo? Zeicahdah “inn satu hna nih pakpalawng in rian an ṭuan?” Lungrualnak i hmelchunhnak le hngatchannak ah an dirh caah an hlawh a tling lo, anmah kut lawng in tuahmi rian kha an duh i Bawipa tuahsernak kha an philh. Rianṭuannak le zatlang nunnak ah a tlarimi lei lawng kha an rak zoh, Pathian, an sertu le Bawipa ah hram an bunh khawhnak ding le an ṭhanchonak a donghnak bik tinhmi ah amah lei ah an rak hruai hna lai timi a tlarimi lei kha an rak philh.

Atu cu nihin minung i kan tonmi ngaihchiatnak cu, tuanbia caan kipah a cang tawnmi bantukin, Babel hmuhtonnak he aa lonak ah a um tiah chim khawh a si.”

Kanmah tein kan nunnak nun le kan nunnak project lim kan i zuam maw? Cutin a si ahcun kannih zong kan sung ve lai.

Sualnak chungin khamh awkah Bawipa kan herh. Cun, sualnak kaltak in a Fapa, vawlei Khamhtu Jesuh Khrih sinah kirnak thawngin lam a kan serpiak.

2. Salm 33 chungin lakmi kan lehnak Saam nih hi hmuhnak hi a pehzulh i “…Yahweh nih miphun hna khuakhannak kha a hrawh; sihmanhsehlaw Bawipa khuakhannak cu zungzal in a hmun, a lungthin ruahnak cu chankhat hnu chankhat in a hmun….” a ti.

Dawtmi ulenau hna, Pathian kan herh. Amah sinin kan i mer tikah ṭhencheunak le lungdonghnak lawngte kan hmuh. Amah lei i mer i, a Fapa Jesuh Khrih hnuzulh ding kha ATU BAK AH i thim hna u sih. Kanmah duhnak siloin Pathian timhtuahnak zulh kha i thim hna u sih.

3. Nihin Missa caah thimmi Thawngṭha cu Mithiang Mark nih a chimmi Bung 8 donghnak chungin lakmi. Peter nih Bawipa i biahalnak, “Mi nih ahodah an ka ti” tiah a leh hnuah, a zultu hna kha Jesuh nih a tuar lai, a thi lai i ni thumnak ah a thoṭhan lai tiah a cawnpiak hna.

Peter nih hi bia a theih tikah Bawipa cu a mawhchiat taktak! Cu tikah Jesuh nih “Satan, ka kal tak! Zeicahtiah Pathian lei na si lo, minung lei ah na um? (Mark 8:31-33)” tiah a ti.

Cu tikah Jesuh nih mibu cu a zultu hna he i fonh in mah le mah i hlawtnak lam kha cawnpiak awkah a auh hna:

“Ahohmanh ka zultu si a duhmi nih cun amah le amah kha hlaw sehlaw a vailamtahnak kha i put in ka hnuzulh seh. Amah nunnak khamh a duhmi cu a nunnak kha a sung lai; sihmanhsehlaw keimah ruangah le Thawngṭha ruangah a nunnak a sungmi cu a nunnak kha a khamh lai” a ti.

Hi bia hna hi nihin ah a hmaan maw? Khoika ah dah kan dir? Jesuh Khrih hnuzulh kan i thim cang ahcun, kannih zong mah le mah i hlawt awkah auh kan si ve. Lawmhnak caan hna he aa pehtlaimi sifah harnak le fahnak chungin Bawipa he kal ṭi dingin auh kan si.

Cutin tuah kan duh maw?

Jesuh Khrih cu keimah caah ahodah a si?

The post first appeared on RVA Hakha Chin.

The post appeared first on RVA Hakha Chin.

Buanchukcho tuanbia le Noah chungkhar cungah Pathian zaangfahnak a langhtermi, minung phun dihlak thawk ṭhannak nawl a petu – cu thil cangmi taktak kong lawng a si lo, miphun vialte caah Pathian khamhnak timhtuahnak kong a kan cawnpiak.

Catholic Catechism nih Noah he biakamnak kong a cawnpiakmi (CCC # 56-58) ah:

“Minung phun lungrualnak cu sualnak nih a hrawh hnuah Pathian nih minung kha a cheuchum in khamh a timh colh hna. Buanchukcho hnuah Noah he biakamnak nih “miphun” hna sinah Pathian sipuazi (khamhnak) phunglam kha, phundang in chim ahcun, “an ram ah, anmah le an holh cio, an chungkhar, an miphun ningin” tiah phuahmi hna cungah a langhter.

“Miphun tampi ah ṭhencheunak dirhmun cu vawlei cung, zatlang le biaknak he aa pehtlaimi a si. Babel bantukin amah tein lungrualnak ser a duhnak a ṭha lomi ah aa fonhmi, a tlu cangmi minung hna i porhlawtnak kha rikhiah a timh.

“Sihmanhsehlaw, sualnak ruangah, pathian tampi biaknak le miphun le a uktu hna i milem biaknak pahnih nih hin, hi caan karlak sipuazi cu pathian dang biaknak thlennak in an hrocer peng. Noah he biakamnak cu Jentail mi hna chanchung vawleicung pumpi zongah Thawngṭha phuan a si hlan tiang, a hmun peng.”

“Bible nih Jentail mi hna lakah: Abel miding, siangpahrang-tlangbawi Melchizedek – Khrih muisam – le miding Noah, Daniel, le Job mi lianngan zeimawzat a upat hna”. Cuticun Cathiang nih Noah biakamnak ningin a nungmi hna nih an phanh khawhmi thianhlimnak sangbik kha a langhter, Khrih nih “Pathian fale aa ṭhekmi hna kha hmunkhat ah a pumh hna lai” ti a hngak.

Bible hi nifatin kan rel maw asiloah Missa ah kan ngai sawhsawh men maw? Biakam Hlun chung i Pathian Biakamnak kong he pehtlaiin Khrihfabu nih a kan cawnpiakmi le a kan chimhmi, a dawtnak timhtuahnak kong le kan tuanbia kong kha hlathlai awkah caan kan lak cang maw?

Lehnak Salm ah hin David nih a mi hna hmai ah “Bawipa sinah biakamnak a tuahmi” kha tlinter dingin bia a kam. Bawipa sinah zei biakamnak dah kan tuah cang? Bawipa sin i biakamnak kan tuahmi hi kan tlinter maw?

Pathian Pennak i hmelchunhnak khuaruahhar  hna kong ah, Jesuh nih mi kha a rannak in a damter tawn hna. Asinain, nihin i Missa caah St. Mark i Thawngtha chungin kan caah thimmi a tthawngmi tuanbia ah hin, Bethsaida khuami mitcaw pakhat cu a tthencheu in a damhmi kha kan hmuh.

Zeiruang ah?… Mitcaw pa i a zumhnak a ṭhanchonak ruangah a si men lai. Asiloah, hi khuaruahhar thil lianngan ah hin kan dihlak caah cawnnak a um men lai.

Mi tamdeuh cu pumsa leiin mitcaw kan si lo, asinain cheukhat cu an si. Cun taksa lei khuaruahhar thil hna cu a um taktakmi an si i a cang kho rih ko.

Asinain kan dihlak in thlarau lei mitcawmi kan si, ahleiin kan nunnak ah caan dangdang ah, Sualnak nih kan mit a kan cawtter dih.

Tipil innak Sacrament cu hlanlio Khrihfabu ah Fimthiamnak Sacrament tiah an rak auh cu a ruang tha a um. Sihmanhsehlaw, cu a nungmi zumhnak ceunak cu kan nunter peng a hau.

Catholic phunglam ah thlarau lei hngalh khawhnak tiah auhmi kong ah dawh tein ruahnak cheuhnak pum a um. Hi theihnak hna hi, lam pakhat in, kan taksa theihnak he aa tlak.

 Thlacamnak le Bawipa he naihniam tein i pehtlaihnak thawngin kan lungthin chung ah Bawipa nih bia a kan chimhmi theih khawhnak hna kan ngeih khawh. A nungmi zumhnak thawngin, nifatin kan nunnak ah a cangmi thil taktak le minung taktak ah a langmi hmuh khawhnak mit kan hmuh khawh.

Nihin ah Jesuh hmuh a duh pengmi minung si dingin sawm kan si. Cu duhnak nih cun thlacamnak le hawikomhnak nunnak ah thukpiin a kan hnuh awk a si. Cuka ahcun, zumhnak nung nih a kan thawhtermi naihniam tein um khawhnak ah, Bawipa hmuh awkah kan herhmi ceunak kha kan hmuh. Cuka ahcun, Emmaus Lam i zultu hna bantukin kan mit cu a au (Luka 24:13-35 ah zoh).

Dawtmi ulenau hna Thlarau mitcawtnak damter dingin Bawipa sinah kan hal cang maw?

The post first appeared on RVA Hakha Chin.

The post appeared first on RVA Hakha Chin.

1. Tluknak tuanbia cu Genesis Cauk chungin, nihin kan relmi bible ah a pehzulh. Kan nu le kan pa hmasa hna i sualnak hramthawknak nih a chuahpimi theipar ṭhalo, Pathian he i ṭhennak, pakhat le pakhat i ṭhennak le Eden dum ah an rak tonmi hawikomhnak in a zun peng. Cun a phaknak cu Adam le Eve leng tiang a phan.

Adam le Eve nih fapa pahnih Kain le Abel an ngei. A hramthawk sualnak cu, Catholic Catechism nih a fianter bantukin, ‘hnatlaknak tuahmi a si i sualtuah a silo’ a ti.

Catlang 404 le 405 ah hmuhmi hi biatak kong a biapituk mi fianternak hi ngai hna u sih: “Zeitindah Adam sualnak cu a tefa vialte sualnak ah a cang? Minung phun dihlak cu Adam chungah “mi pakhat pum pakhat bantukin” an um”. Hi “minung phun komhnak” thawngin mi vialte cu Adam sualnak ah an i tel i, mi vialte cu Khrih dinnak ah an i tel.

“Sihmanhsehlaw, sualhrampi i chawnhnak cu kan hngalhkhawh lomi thilthup a si. Asinain Adam nih amah ca lawng siloin minung sining vialte caah a hramthawk thiannak le dinnak kha a hmuh ti kha Biathlam in kan hngalh.”

“Tukforhtu sinah i pekchanhnak thawngin, Adam le Eve nih pumpak sualnak an tuah, asinain hi sualnak nih hin minung sining kha a hnorsuan i cu hnuah an tluknak dirhmun ah an i chawnh lai.”

“Minung vialte sinah karhternak in a karh dingmi sualnak a si, cucu, a hramthawk thianghlimnak le dinnak a ngei lomi minung sining thlennak thawngin a si. Cucaah a hramthawk sualnak cu tahchunhnak sullam lawngin “sualnak” tiah auh a si: sualnak cu “hnatlaknak-contract” a si i “sualtuahnak-commit” a si lo – dirhmun a si i tuahsernak a silo.

“Mi pakhat cio caah aa tlakmi a siko nain, Sualhrampi nih hin Adam tefa ahohmanh pumpak palhnak sining a ngeilo.”

“A hramthawk thianghlimnak le dinnak sunghnak a si, asinain minung sining cu a rawk dih rih lo: amah he aa tlakmi kokek ṭhawnnak hna ah hliamhma a tuar, hngalh lonak, sifah harnak le thihnak i uknak tangah a um, cun sualnak leiah aa mer – duhnak tiah auhmi thil ṭhalo leiah aa mer”.

“Tipil innak nih, Khrih i velngeihnak nunnak a peknak thawngin, sualhrampi kha a hloh i minung kha Pathian leiah a kirter ṭhan, asinain sermi thil caah a chuakmi thil, a derthawmmi le ṭhatlonak leiah aa mermi nih minung chungah a umpeng i thlarau raldohnak ah a auh.”

2.Kain nih unau thahnak a tuah. A nau a thah. Abel i raithawinak cu Bawipa a lawmhter deuh caah porhlawtnak le nahchuahnak ruangah a cangmi thil a si. Abel nih a tuurun chungin fater a pek hna, Kain nih a ngeihmi vialte i hrampi taktak a simi Bawipa tlukin a siang tilo.

Dawtmi ulenau hna, Bawipa sinah zeidah kan pek? Kan theitlai hmasabik maw kan pek, asiloah ahlei fuan chungta lawng maw kan pek?

Pathian le Catholic Khrihfa zumhnak tuahsernak kha kan nunnak ah biapibik ah kan chiah maw? Asiloah, “phunglam” kha kan zulh i bawm pawl kha kan hmeh (check) sawhsawh maw?

Bawipa nih Salm caṭialtu hmangin cu bantuk cun a chim ve, hi Salm hmangin, Amah sinah kan chimmi bia nakin a tamdeuh a kawl tiah a kan chimh, pakhat le pakhat cungah kan tuahsernak kha a zoh. Amah nih cun, lenglei phunglam kan zulh sawhsawh mi lawng siloin kan lungthin kha a zoh.

David cu misual a si. Asinain amah cu aa ngaichih zungzalmi misual a si – A sualnak, a palhmi thimnak hna kha thiamcoter aa zuam lo. Kain cu, cuticun a si lo.

Pathian nih Kain kha a nau Abel khuazei ah dah a um tiah a hal tikah, Kain nih ngaihchihnak a hrial lawng siloin a thahnak tuahsernak kha a al, cun porhlawtnak sualnak ah hram aa bunhmi ralṭhatnak zong a ngei, Bawipa sinah hi biahalnak hi a hal: “Ka nau zohkhenhtu ka si maw?”

A phi cu A SI!

Cucaah, kan unau zohkhenhtu kan si. Hihi lungrualnak timi cu a si. Pakhat le pakhat caah ṭuanvo kan ngei taktak. Asinain zohhmanh, Pathian zaangfahnak cu David cungah a tuah bantukin Kain cungah a pehzulh i kan cungah a pehzulh ve. A cungah chiahmi hmelchunhnak nih amah le amah thah a silonak hnga a huhphenh lai.

Ulenau hna, kannih cu misual kan si dih. Biahalnak taktak cu, kan i ngaichih maw? Sual phuannak Sacrament ah a donghnakbik zeitik ahdah na kal?

3. Mithiang Mark Thawngṭha chungin hi cacang tawite ahhin Jesuh le vawlei cung rianṭuannak cungah, mi nih an lehrulhnak aa dangmi kan hmuh. Jesuh cu a thin a hung. Farasi pawl nih biakammi Messiah a si ti an cohlan i an zulh hlan ah “hmelchunhnak” an hal hnu ah a thaw a chuah.

Hi hlan i a ummi caang hna ah, Jesuh nih hnachet pa kha a damter cang, nu pakhat i fanu kha khuachia kut in a khamh cang, cun rawl a ṭammi minung thongli kha changreu le nga tlawmpal in a cawm cang hna. Cucu Farasi pawl caah cun a za lo. An hmaiah a dir, van in a rami Hmelchunhnak taktak, cun an lungthin a hak caah thlarau leiin an mit a caw.

Hihi kan cungah a tlung kho lai lo tiah kan ruah sual lai.

Farasi pawl cu Moses Nawlbia kha thukpi in zulh awkah Judah miphun cawlcanghnak ah aa telmi an si. Sihmanhsehlaw, annih cu porhlawtnak sualnak nganpi ah an i hngatchannak thawngin lam an pial.

Catholic Bupi nih Sualnak kong he pehtlaiin a faintermi ah:

“Thil ṭhalo hna cu an dohmi ziaza ṭha hna ningin ṭhenkhawh an si, asiloah Khrihfa hmuhtonnak nih a thleidanmi sualnak nganpi he zong pehtlaih khawh an si, (Mithiang John Cassian le Mithiang Gregory the Great). Sualnak dang, ṭhatlonak dang an chuahter caah “Capital-Sualpi” tiah an auh hna. Cu hna cu porhlawtnak, duhfahnak, nahchuahnak, thinhunnak, duhnak, awrkhut, thathutnak le asiloah riantuan zuamlonak an si” tiin kan hmuh.

Kanmah nunnak ah porhlawtnak sualnak ah khoika ah dah kan i hngatchan?

Dawtmi ulenau hna Bawipa nawlngaih kan i thim hlan ah “hmelchunhnak kan hal” maw?

The post Reflection For February 17, 2025 first appeared on RVA Hakha Chin.

The post Reflection For February 17, 2025 appeared first on RVA Hakha Chin.

1. Zumhnak kong he pehtlaiin fiantermi cawnpiaknak tampi lak i pakhat ah, Catholic Khrihfabu Catechism nih hitin a chim:

“Zumhnak cu pumpak tuahsernak a si – amah le amah aa phuangmi Pathian i a tuah hmasa mi thil cungah minung nih zalong tein lehrulhnak a si” (CCC #166).

Khrihfabu chung i a ummi Judah mi hmasa hna sinah ṭialmi hi a ṭhawngmi cakuat a ṭialtu nih hin, Khrihfa hmasa vialte kha a auh hna, cun kanmah pakhat cio kha, kan zumhnak ah kan chimmi zumhnak kha nunter awkah a kan auh.

“A dingmi minung cu zumhnak in a nung lai.”

Zumhnak cu zumhnak kong he pehtlaiin Credo ah phuanmi a si. Asinain pumpak thimnak zong a si i, cucu nunphung pakhat ah aa thleng.

Hi bantuk zumhnak hi a duhmi hna sinah aa phuangmi, a nungmi Bawi Jesuh Khrih he tonnak cungah aa hngatmi a si.

Ahnu daal i a hmasabik caang ah, caṭialtu nih a kan chimhmi cu:

“Atu cu zumhnak cu ruahchannak a ummi thil hna zumhnak, hmuhkhawh lomi thil hna zumhnak kha a si” (Hebrew 11:⁠1). Cun amah nih hibantuk zumhnak ah hram a rak bunhmi, an nunnak a rak nungmi ralṭha pa le nu hna i zohchunhawk tlak tahchunhnak kha a kan pek.

Anmah lakah rel sive dingin kan chan ah kan i thim lai maw?

2. Salm caṭialtu nih, nihin Missa i kan relmi ah a tlangpi in a pehzulh, kan dihlak in Bawipa sinah kan i bochannak chiah ding… Amah cu kan i lawmhnak siter ding le hmailei kan nunnak kha Amah sinah pek dingin a kan forhfial.

Kan tuah tikah Bawipa nih nunnak ah kan kehlan a kan hruai lai tiah a kan zumhter. Kan cungah a lung a tling lai i, a kan dirpi lai i, harnak caan ah a kan bawmh lai. Hi Salm caṭialtu nih a cawimawimi Pathian, kan Pathian cu a hlat lo. Zumhnak in Amah sinah a kut a samhmi hna he aa naih a ti.

Nihin ah, cu lawng tuah ding kha kan thim maw? A tlaituk rih lo.

3. Anṭam ci bianabia hlanah, Mark Thawngṭha lawng hi, a hmasabik bianabia a ngeimi thawngṭha cauk pali lakah pakhat lawng a si. Kan chungah thlaici cu cin asi cang ti a kan chimtu pakhat a si.. “Lo ngeitu”, thlaici a cintu cu Bawipa hrimhrim a si. Lo cu kan lungthin a si.

Johan 15:16 Thawngṭha ah, hi Jesuh bia hi kan rel: “Nangmah nih na ka thim lo, keimah nih kan thim…” tiah a ti.

Bawipa nih kanmah ser hram a thawknak ah le, Tipilnak ti chungah, Pathian i nunnak thlaici cu kan chungah a tuh. Kan lehnak vialte, kan zumhnak tuahsernak vialte cu zangfahnak he an i bawmh. Cubantuk zumhnak ṭhawnnak cu a hnu i a ummi tahchunhnak chung i anṭam thlaici kong a langhtermi nih a fianter.

Anṭam ci cu a hmete a si. Cucu a biapibik mi a si. Cucu a sullam zong a si rih. Jesuh nih a kan auhnak kha lehnak a kan hal. Ṭhawnnak cu Amah sinin a rami a si. Kan ngeihmi thil hmete kha kan pek sawhsawh tikah Bawipa nih a tuahmi cu khuaruahhar a si! Nihin ah kan tuah lai maw?

The post Reflection for January 31 first appeared on RVA Hakha Chin.

The post Reflection for January 31 appeared first on RVA Hakha Chin.

1. Hebrew cakuat a ṭialtu nih hlan Khrihfa hna kha hitin a ti hna: “Mi cheukhat nih an tuah bantukin nan i pumh lengmang awk a si lo.

Hi cakuat ah hmanmi pumhnak nih hin hlanlio Khrihfabu hna sinah cakuat cu an rak phawt tikah Eucharistic (Missa tuahnak) i pumhnak kha a chim duhmi a si cang.

Zeitlukin dah Missa kan kai tawn? Rian a si tiah kan zumh caah maw kan kal? Zeidah a si. Asiloah sawmnak a si caah maw kan kal?

2. Salm caṭialtu nih “Ahodah Bawipa tlang ahcun a kai lai? Ahodah a hmun thiang ah a dir lai? A kut a thiangmi le a lungthin a thiangmi, a lungthin cu pakpalawng cungah aa hngat lomi, hlennak biakam a tuah lomi cu an kai kho lai i an lut kho lai” a ti.

Bawipa Ni zarhpi ni fatin ah, a thiang Missa Raithawinak ah i tel dingin sawm kan si. A ngaingai ti ahcun, nifatin tein, Missa cu aa thimmi hna caah tuahkhawh a si.

Khrihfabu nunnak, sining le riantuannak ah biaknak a biapitnak kong a chimtu Latin phunglam pakhat a um; cucu Lex Orandi, Lex Credendi a si.

Latin holh in a sullam cu thlacamnak phunglam (kan biakning), le zumhnak phunglam (kan zumhmi) tinak a si. A caan ahcun, Lex Orandi, Lex Credendi, Lex Vivendi tiah tial a si i hi biatak cu a sullam a thuk chinchin. Zeitindah kan biak timi nih kan zumhmi kha a langhter i zeitindah kan nun lai ti kha a khiah.

Biaknak cu Khrihfa kawhnak i a (tuk) tlikmi lungthin a si. Biaknak phun sangbik cu Divine Liturgy asiloah, Catholic Khrihfabu Latin Rite ah kan chim tawn bantukin, Missa Raithawinak a si.

Catholic Khrihfabu nih nuu le saya pakhat dirhmun in a rian cheukhat cu zumtu hna caah le a biakmi Pathian nawlngaihnak caah biaknak zohkhenh a si tikha caan saupi chung an hngalhthiam cang. Zeitindah kan biak timi nih kan zumhmi kha a langhter i a kilven lawng si loin Khrihfa zumhnak kan nunpi ning le vawlei ah Khrihfa kan rian kan tlinterning ah lam a kan hruai.

Liturgical Worship cu Catholic Khrihfa caah cun chapmi a si lo. Catholic sinak hrampi a si, kan tinhmi sangbik a langhter. Biaknak nih kan zumh taktakmi le  Pathian he kan i pehtlaihnak ah kanmah lila zeitindah kan i hmuh i, pakhat le pakhat cun vawlei ah Jesuh Khrih i tlanhnak mission riantuan awkah thlahmi kan si tikha  a langhter.

Khrihfabu nih zeitindah a biak timi cu Bupi nih a phuanmi biatak kong chimchungbia tehte a si. Biaknak ttha cu minung bu dihlak kha Jesuh Khrih i nunnak tling chungah hnuh khawhnak ding a tthawngmi lam ah a cang. Dawhnak in dawhnak ah a hnuh. Biaknak nih mi le zumhnak aa telmi bu kha a theihter hna i a thlen hna. Biaknak le nunnak karlak ah i bawmhnak a um. Bawipa biak kan duh maw?

3. Mithiang Mark sinin kan Thawngthabia a donghnak ah, “a ngeimi cu tam deuh pek an si lai; a ngei lomi cu a ngeihmi chung hmanh in chuh an si lai.” tiah Jesuh bia hi kan theih

Hi bia hi Luka nih a tialmi zongah aa tel: “Tampi pekmi cu tampi halthan a si lai; tamdeuh pek a simi cu tamdeh halthan a si ve ko lai” (Luka 12: 48).

Nihin ah a biapimi biahalnak pahnih kan i hal awk a si. Pakhatnak ah – zeidah ka sinah chiah a si? Cun, ahnu biahalnak cu- zeidah ka tuah lai? Hi biahalnak pahnih hna hi a dikmi hmuhnak in a phi peknak ah kan naih a hau.

Zumhnak nung cu zumtu Khrihfa caah cun a tthatnak hmun a si. Jesuh cu ahodah a si caah, cun ahodah si dingin sawm kan si, Amah chungah, Amah thawngin le Amah he, Thiang Thlarau thawnnak thawngin nunnak vialte kha aa dang tein hmuh khawhnak ding caah kan mit a kan auter.

Missa a dih in rianphuah kan si tikah, Biakinn in kan chuak lo, Biakinn ah kan um. Khrih Pum chungtel kan si. Pathian nih vawlei a dawttuk rih caah a Fapa ngeihchunte a thlahmi vawlei ah thlah kan si ve (Johan 3:16).

Hrinthannak a hngak rihmi vawlei caah a kut, a ke le a bia kan si. Relativism (သမုတိသစ္စာအဖြစ်) le nihilism (အယူဝါဒပယ်ခြင်း) hri in luat a duhmi chan caah zalonnak taktak thawngpang kan ngei. Kannih cu Lam le Biatak le Nunnak ka si a timi Bawipa bia, theih a duh ngaimi miphun sinah thlah kan si (Johan 14:6).

Amah aw kan si awk a si. Vawlei caah Khrihfabu thinlung ah kan nung.

The post January 30, 2025 caah ruahnak cheuhnak first appeared on RVA Hakha Chin.

The post January 30, 2025 caah ruahnak cheuhnak appeared first on RVA Hakha Chin.

1. Jesuh i raithawinak cu voikhat ah zalak in pek a si. Sualnak a ngei lomi a si caah, a tlingmi Raithawinak a si. Lamkaltu Paul nih Korin khuami hna sinah hitin a ti hna:

“Khrih cu sualnak zeihmanh a hngal lo, sihmanhsehlaw kanmah ruangah Pathian nih kan sualnak kha a hrawmter i cucaah amah he kan i peh ahcun Pathian dinnak kha kan i hrawm ve lai” (2 Kor. 5:21).

Jesuh cu Tlangbawi Ngan le Victim (Thahmi sa rawhnak), vawlei sualnak a kalpitu Pathian Tuufa a si.

Cu, voikhat ah zungzal caah Jesuh i raithawinak cu zungzal a hmunmi a si. A thiangmi Missa Raithawinak paoh ah tharchuah a si. Catholic Khrihfabu i Catechism (Pathianbia Cawnpiaknak) nih, Trent Council kha a langhter i, a faintermi ka lakmi cu:

“Khrih i raithawinak le Missa raithawinak cu raithawinak pakhat lawng a si: “A tuartu cu pakhat a si: cubantuk cu, tlangbawi hna rianṭuannak thawngin atu ah a pekchanh, cu hnuah vailam cungah amah le amah aa pekchanh; raithawinak tuahning lawng aa dang.”

Cun Pathianbia cawnpiaknak nih a pehzulh rih,

“Cun, hi Pathian i raithawinak, Missa ah tuahmi ahhin, vailamtahnak biakṭheng cungah thisen in voikhat aa pemi Khrih lila kha aa tel i thisen loin pekchanh a si caah. . . hi raithawinak hi remnak a si taktak.” (CCC #1367).

Missa hi zeitindah kan hngalh?

2. Jesuh i bianabia hi ka uar tuk. Mipi sin phungchimnak a tuah lioah amah a zulmi hna i nunnak hmuhtonnak in a zohchunh awk a lak. Cu zultu hmasa hna cu, lo ah vawlei timhtuahnak, thlaici cinnak le thlaici zunnak phunglam kha an rak hman.

Lo tuah timi cu atu tiang minung hna nunnak caah a biatuk mi a si rih.

Jesuh nih a hmanmi loram kong tahchunhnak hna sullam cu, cu loram hna cu fuurcaan paoh ah a hringmi ka hmuh tikah a fiang chin lengmang.

A ngaingai ti ahcun, hi vialte hlan ah, lo hna cu thlaici tuhhlan ah nunnak a ngeilomi bantukin an um. Thlaici ca i vawlei timhtuahnak ah fakpiin rianṭuan, rianṭuan ṭinak le hi vawlei dawh le thei a tlaimi a sertu Pathian ṭhatnak aa tel.

Sermi thil dawhnak hi zeitindah laksawng ah kan co? Sermi thil hi cawnpiaktu ah kan ruat maw?

3. Mithiang Matthai chung i kan Thawngṭha cauk nih ka duh bikmi bianabia pakhat a ka pek. Mithiang Mark le Luka zong ah aa ṭial. Lo ah tuhmi thlaici hmanthlak nih kan dihlak in a kan chawnh – cun nifatin kan nunnak le kan nunning zong a kan chimh.

Mithiang Jose Maria Escriva nih hikong hi a thukmi phungchimnak ah a ruah i hi ruahchannak he a donghter:

“Kan Bawipa nih a kan hman khawhnak hnga, vawlei lam aa tonnak hmunkip ah kan um bantukin chiah – chiti, thilnu le ceunak kan si. A si, nannih cu Pathian, ceunak pek awk, thlum-alnak pek awk, ṭhanchonak le nunnak thar chuahter awkah, cu caante ahcun Pathian chungah chiah. Asinain hi ceunak hrampi cu kanmah kan silo tikha philh hlah: kan langhter sawhsawh.” (St. Jose Maria Escriva, Pathian hawikom, 250).

Hi loram bianabia hna ahhin vawlei le thlaici kan si.

A nungmi Bia cu kan chungah tuh a si cang caah, velngeihnak in thlen khawhnak ding le Pathian muisam kha tlingdeuh in langhter khawhnak ding caah kan lungthin vawlei kha kan cin a hau. Thianhlimnak ah ṭhancho awk le a thoṭhanmi Jesuh Khrih i nunnak kha hrinṭhan a hngakmi vawlei ah langhter awkah kawh kan si.

Cun kannih cu thlaici kan si, a Thiangmi thisen in a khatmi Kut chungah chiahmi, a dawttuk rihmi vawlei ah karhtermi kan si caah a Fapa kha a thlah, Khrihfabu hmangin, kannih cu Khrih Pum chungtel kan si (Johan 3:16, 1 Kor. 12:27).

Thluachuah Petu Thumkomh Pahnihnak Minung, Pa i Bia hmangin sermi vawlei cu atu ah minung sinak Bia, Jesuh Khrih chungah le amah thawngin serṭhan a si cang.

Kannih cu vawlei dum chungah a karhmi a Pennak thlaici nung kan si. Bawipa caah cinmi le theipar a tlaitertu si kan duh maw?

The post January 29, 2025 caah ruahnak cheuhnak first appeared on RVA Hakha Chin.

The post January 29, 2025 caah ruahnak cheuhnak appeared first on RVA Hakha Chin.