95 Theses Chungin Thiang Thlarau Chan

THIANG THLARAU CHAN
Thlahmi
22.     Thiangthlarau chan cu Biakamthar chan a si i atu kan chan hi a si. Thiang Thlarau chanah Jesuh nih a Lamkaltu hna kha vawleicung khua zakip ah a thlah hna (cf.Jn. 17:18) cuti a thlah tik hna ah “Thiang Thlarau in kan umpi zungzal hna lai” tiah bia a roh tak hna (cf. Mt .28:20). Lamkaltu hna phung chimnak thawngin Jesuh zumtu vialte cu Bu pakhat chungah pumkhat an si khawhnak hnga sunparnak zong a pek hna i (cf. Jn. 17:22) anmah bawmtu dingah le kilvengtu dingah vancungmi a thlah. Thlarau ṭhawnnak pali a simi Tuukhaal, Lungpi, Tawhfung le Tlangbawi sinak zong a pek hna.
Jn. 17:18    “Vawlei ah na ka thlah bantukin, kei zong nih  vawlei ah ka thlah ve hna.”
Mt. 28:20    “Caan a dongh hlan tiang nan sinah ka um zungzal lai.”
Jn. 17:22    “Annih zong pumkhat an si ve khawhnak hnga, Na ka pekmi sunparnak kha anmah zong ka pek ve hna.”
(a) Tuukhaal
Jn. 21:15-17    “Jesuh nih Simon Peter cu voithum tiang ‘ka tuu va khaal’ tiah a ti.”
(b) Lungpi
Mt. 16:18    “Jesuh nih ‘Peter, biatak kan chimh, nang cu lungtum na si, hi lungpi cungah ka Bupi ka sak lai i thihnak hmanh nih a tei kho lai lo’ tiah a ti.”
Lk. 20:18 “Jesuh nih ‘Cu lungpi cung i a tlami paoh cu an kuai cikcek lai i cu lungpi nih a tlakmi hna cu an zam dih lai’ tiah a ti.”
(c) Tawhfung
Mt. 16:18-19 “Jesuh nih Simon Peter cu, ‘Vancung pennak tawh cu kan pek. Vawlei i na awnhmi cu vancung zongah awnh a si ve lai i, vawlei cung i na hrenhmi paoh cu vancung ram ah hrenh a si ve lai’ tiah a ti.”
(d) Tlangbawi sinak
Jn. 21:15-22 “Jesuh nih Simon Peter cu ka tuu va khaal tiah a ti. Cun Jesuh nih ra ka zul tiah a ti.”
Lk. 22:14-20 “Jesuh cu a Lamkaltu hna sinah. ‘hi lanhtak zanriah hi keimah philhlonak ah rak tuah zungzal u’ tiah a ti. “

 Wednesday, September 09, 2020

KHRIH BUPI
Hmunkhat si dingin
23.     Khrih nih amah a zummi vialte kha uktu Bawi pakhat tangah hmunkhatte si khawhnak dingin Pa chan ah prophet hna nih kaa in an chimchung i (cf. Isaiah 44:5). Khrih i Lamsialtu Johan a rat caan zongah zumtu vialte hmunkhatte ah an i komh khawhnak ding caah a si (cf. Malakhi 4:5). Jesuh a thih hnawh channak zong cu zumtu vialte pumkhat an si khawhnak ding caah a si (cf. Jn. 11:52). Cuti hmunkhat an sinak ding caan cu, vailamcung Jesuh a thih hnu, Thiang Thlarau chanah a si lai tiah Jesuh nih a chimchung cang (cf. Jn. 12:32). Khrih nih mi vailte hmunkhat ah a khomhnak ding Bupi cu Peter cungah dirh dingin Moses chan hrimhrim in rak timhciami a si i kum (1300) ring lo a rau (cf. 1Kor. 10:2-4).
Is. 44:5     “Pakhat hnu pakhat in mi nih ‘kei zong Bawipa mi ka si an ti lai, Israelmi hna an fimchin lai.”
Mal. 4:5-6     “Bawipai ni a phak hlanah nan sinah a prophet Elijah a  rak thlah lai i, amah nih pale fale pawl kha hmunkhat ah a komhṭhan hna lai.”
Jn. 11:52    “Anmah Judahmi hna ca lawng si loin Pathian fale aa ṭhekmi vialte hmunkhat i pumh dih awk zongah khan a thih cu a si lai ti kha a rak chimchung kha a si.”
Jn. 12:32     “Vawleicung ah thlah ka si bantukin mi vialte kha ka sinah ka hruai dih hna lai tiah Jesuh nih a ti.”
1Cor. 10:2-4 “Moses a zultu an si bantukin…an sinah aa tel zungzal mi Lungpi cu Khrih a si.”

Pentecost Ni
24.     Jesuh nih Lamkaltu hna sinah bia a cahtak hna bantukin AD. 33 kum Pentecost Ni i Thiang Thlarau a run thlah ni in Thiang Thlarau chan aa thawk (cf. Lamkaltu 2:1-4). Peter na cungah a rawk kho lomi ka Bupi ka sak lai timi cu Lamkaltu hleihnih nih cu ni thawk cun an tuah colh. Jesuh Khrih nawl peknak bantukin Bupi uktu cu Peter a si i cu ni ahcun tipilnak a ingtu (3000) tluk an si (cf. Lamkaltu 2:5-41). Jesuh nih a zultu vialte hmunkhat ah a fimkhomnak ding hmun le kan himnak Lungpi cu Pentecost ni in aa thawkmi “Khrih Bupi” cu a si (cf. Salm 19:14; Rom 16:16).
Lam. 2:1-4 “Pentecost ni a phak tikah zumtu vialte hmunkhat ah an i pum i…lei bantukin mei-alh a hun chuak i …zumtu vialte an dai dih i … an zapi in Thiang Thlarau in an khat.”
Lam. 2:5-41 “Peter chimmi cu mi tampi nih an zumh i tipilnak an in. Cu ni nikhat ahcun minung (3000) tluk an karh.”
Salm 19:14 “Ka himnak Lungpi”.
Rom 16:16 “Khrih Bupi”.

Vancung suikhua he a pehmi Bupi
25.     Khrih cu a nungmi lungpi a si i (cf.1Peter 2:4) a lungpi sinak cu Peter sinah a pek caah Lamkaltu hleihnih cu a nungmi lungpi an si ve. Bu ṭhenṭhektu hna cu bu an dirhnak dingah caan tawite chung lawng an i timh, asinain Khrih cu Peter cungah a Bupi dirh dingah caan saupi tiang a rak ii timh cia cang. Khrih Bupi a simi Lunginn cu a nungmi lungpi a simi a Lamkaltu hleihnih in a hram aa thawk i, cu cungah cun prophet pawl le zumtu pawl nih an sakchih mi Inn a si. A kil i lungphum cu amah Jesuh Khrih a si (cf. Efesa 2:20). Vancung suikhua kulhnak lungvar cu Lamkaltu hleihnih a simi lungpi hleihnih ṭhiamṭhiam in Inn-hram an bunh ruangah vancung suikhua he aa pehtlaimi Bupi a si (cf. Bia 21:14). Jesuh nih Peter na cungah Bupi tampi in ka dirh lai a ti lo. Ka “Bupi” tiin pakhat lawng a chim ruangah Martin Luther le a zultu pawl nih an dirhmi bu ṭhenṭhek bu cu, Khrih le vancung suikhua he aa pehtonh kho lo.  Asinain, Khrih dirhmi Bupi cu vancung suikhua he aa pehtonh ruangah vancungram conak Bupi a si. Vancung suikhua he aa pehtlai lomi bu ṭhenṭhek cu vancungram conak bu a si kho lo.
1Peter. 2:4 “Pathian nih a sunglawi ah a relmi a nungmi lung kha a si.”
Efesa. 2:20 “Nannih zong Lamkaltu le Profet hna nih a hram an bunh cangmi cungah sakmi Inn nan si ve cang caah a kil i phummi lung cu Khrih Jesuh a si.”
Bia. 21:14 “Khua kulhnak vampang cu lung pahleihnih cungah bunh a si i, cu lung pahleihnih cungah cun Lamkaltu pa hleihnih min kha an i ṭial”.
Bupi ah nunnak a um
26.    Khrih Bupi cu a nungmi Pathian Bupi a si (cf.1Tim. 3:15). Cu Bupi chungah cun Khrih nih amah pum a simi Changreu kha a chiah tak (cf. Jn. 6:51). Bu ṭhenṭhek pawl cu thlarau thi an si (cf. Judas 1:19).  Khrih Bupi chung i a ummi nunnak changreu a ei-mi cu zungzal in a nung dingmi an si caah Thlarau chan ahcun  Bu ah nunnak a um. Ṭhenṭhek bu ahcun nunnak a um lo.
1Tim. 3:15 “Pathian Innchungkhar cu zungzal in a nungmi Pathian Bupi a si.”
Jn. 6:51 “Keimah hi vancung in a rungṭum mi nunnak chanreu cu ka si” tiah Jesuh nih a ti.
Judas 1:19 “Hi hna pawl hi cu bu ṭhennak a chuahpitu an si caah Thlarau an ngei lo.”
Jn. 6:51 “Hi changreu a ei-mi paoh zungzal in an nung lai” tiah Jesuh nih a ti.

Sual ngaihthiamnak cu Bupi ah a um
27.     Jesuh nih sual ngaithiamnak nawl a ngeihmi cu Lamkaltu hna sinah a pek (cf. Jn. 20:22-23) ruangah sual ngaihthiamnak cu Bupi chung lawngah Jesuh nih a chiah tak. Cucaah, Jesuh nih kan sualnak a kan ngaihthiam khawhnak dingah Lamkaltu hna he aa pehtlaimi Khrih Bupi chungah kan um a herh. Aa ṭhenmi bu ahcun Jesuh a umlo caah sual ngaihthiamnak zong a um lo.
Jn. 20:22-23 “An cungah a thaw a chuah hnawh hna i ‘mi an sualnak nan ngaihthiam hna ahcun ngaihthiam an si lai”.

Bu ah Khamhnak a um
28.     Khrih nih nupi ṭhit dingin minung semka in a rak timhcia cang (cf. Gen. 2:24). Khrih nih cun monu pakhat lawng a ṭhit lai i cu a ṭhit dingmi cu Peter lung cung i amah tuahmi monu kha a si lai tiah prophet hmurka in an rak chimchung cang (cf. Bia. 21:9; Is.62:5). Khrih nih monu a simi Bupi a ṭhit ruangah pumkhat ah an cang. Khrih cu Bupi a lu a si i Bupi cu Khrih a pum a si. (cf. Kolose 1:18). Cu a pum cu Thiang Thlarau in kan umpi zungzal lai tiah bia a roh tak (cf. Mt. 28:20).
Martin Luther le a zultu pawl tuahmi bu cu Khrih nih a ṭhitlo caah Thiang Thlarau an ngei lo i Khrih ta an si lo (cf. Judas 1:19; Rom 8:9).  Adam nih a nupi ṭhitnak caah a hnakruh a pek bangin Khrih zong nih a Nupi ṭhitnak dingah a hnak in a chuakmi a thisen a pek ve (cf. Lam. 20:28). Khrih cu a thisen in a cawkmi Bupi i khamhtu a si i khamhcia mi lawng Bupi chungah an lut kho. Cu caah Thiang Thlarau chan ahcun Bupi chungah Khamhnak a um (cf. Efesa 5:23; Lam. 2:47). Bu ṭhenṭhek ahcun khamhnak a um hrimhrim lo.
Gen. 2:24 “Cu caah, pa nih a nu le pa kaltak in a nupi he an i kom. Cuticun thisakhat ah an cang”.
Lam. 21:9     “Vancungmi nih ‘ra law, Tuufa nupi ding Mo thar kan hmuhter lai’ tiah a ti.”
Isaiah 62:5     “Nang zong an sertu nih an ṭhit lai.”
Efesa 5:31-32 “Cathiang nih ‘hi ruangah hin pa nih a nu le a pa a kaltak hna lai i annih cu taksa pumkhat an si lai’ a ti, ‘hi Cathiang pinah khin a thukngai mi bia sullam a um i cu biathuk cu Khrih le a Bupi an i pehtlaihnak a si’ tiah a ti.”
Colose 1:18    “Bupi cu Khrih pum a si i Khrih cu a lu a si.”
Mt. 28:20     Jesuh nih ‘caan dongh hlantiang nan sinah ka um zungzal lai’  tiah a ti.
Judas. 1:19 “Hi hna pawl cu Bu ṭhennak a chuaktertu an si, taksa duhnak nih a ukmi hna le thlarau ngeilo pawl an si.”
Rom. 8:9 “Khrih Thlarau a ngeilo mi hna paoh cu  Khrih ta  an si lo.”
Lam. 20:28     “A thisen in a cawkmi Bupi.”
Efesa 5:23     “Khrih hrimhrim cu Bupi khamhtu a si i Bupi cu a pum a si.”
Lam. 2:47     “Cun … Bawipa nih nitin tein khamhnak a hmumi hna kha an bu chungah a luhter zungzal hna.”