Marcus Grodi i “Innkir lam”

Ka Ralhruang Chimhnak … Cu, ka ralhruang cu keimah ka tawnmi in siseh, ka ca cawnnak in siseh, mi he kan i chawnhbiaknak le rian ka ṭuan lio i ka tonmi teinak le sunghnak hna in ka rak sak. Protestant kalning ka zumhnak le ka Philosophy thiamnak in cu ka ralhruangpi cu ka khup, ka men. Ka ralhruang cu asang i a chahpi a si cang i atu cu zeihmanh nih a hrawk kho lai lo i zeihmanh a lut kho ti lai lo tiin ka rak ruah.

 Ka ralhruangpi cu beuh hram aa thawk pah cang, aa hnin i ka thin a phang cang. Protestant doctrine cung i kaa awṭom mi kha ka thin a phang. Calvin cawnpiaknak ka zumhnak hi zei zumhnak in dah ka thlen lai, asinain ka Theology thiamnak hi zeihmanh nih a hrawk kho lai lo. Ca tampi in ka relchin lengmang, Theologian, mifim thiam pawl ka hal len hna zongah aphi ka chuah kho hlei lo.

Ka rel i ka ruah tawnmi cu Phungthlukbia 3:5-6‚ Bawipa kha na lungthin dihlak in i bochan law nangmah fimnak kha i rinh hlah. Na kalnak lam kipah amah kha hngal law, Amah nih na lam kha a tluanter hna lai‛ ti hi a si. Hi Bible catlang nih hin Protestant doctrine le tuahserning kong i ka buaibainak vialte kong he pehtlaiin thazaang thar a ka pek.

Ka lung a tlinglo bikmi cu Reformer timi remhtu pawl nih hin Bible cu mah le duh ningin a sullam phuan khawh a si timi kongkau hi Phungthluk bia 3:5-6 nih hin a ka fianter. Bible lawng ka zumh a timi Protestant pawl nih cun hi phungthluk bia kong he pehtlaiin Pathian lam hruainak hmuhding ahcun Bible ning tein kan zumh an ti. Asinain a poinak pakhat cu thawngza ringlo Protestant vialte Pathian nih lam a kan hruai an ti i doctrine dang cio in an zulh. Cu doctrine cu anmah le bu cio in an i dang dih. Khua ka ruahtawn mi cu keimah le ka kuṭang ummi Khrihfa pawl hna caah hin Pathian nih hin zeidah a kan duhpiak hnga ti hi a si.

Ka phungchim mi hi ahmaan ko tiah zeitindah ka chimkhawh hnga? Ahmaan adik timi cu zeitindah ka theihkhawh lai? A rawkral mi Protestant biakning doctrine cu bu pakhat a dirh tupa nih amah le duh ningin an hruai caah hin “Bible lawng ka zumh” a timi pawl an chimmi cu pakpalawng a si cang. Cucu protestant dirhmun le an daan a si cang. Ahmaan a dikmi theih duh ah Bible lawng ka zoh cang lai ka ti lio ah, John Calvin, John Knox le Puritan hna i remhmi doctrine hna le Lutheran, Baptist le Anglican ka hawile pawl sin i ka theihmi hna an i thleidan ning kha ka vun hmuh ṭhan.

Thawngṭhabia chungah Jesuh nih amah hnu zultu taktak sinak sullam kha a chim (Mt. 19:16-23.) Bible rel sawhsawh men, bu chungah min vaa khumh ve men, zarhtin pumh men le thlacam sawh men lawngin cun Jesuh kha ka Bawipa le ka khawmhtu tiah kan ti kho rih lo. A ngaite tiahcun hi thil hna hi thilṭha an si ko nain Jesuh zultu ṭha taktak a kan siter kho lo. Jesuh zultu ṭhatak timi cu, Jesuh dawt le a bia ngaih, lungtak tein zulh in a dawtnak kha midang sin langhter kha a si. Zeizong vialte i pek dih, a herh ahcun nunnak tiang hmanh pek sian khi Khrih hnu zulh taktak cu a si. Hi kong hi ka ruah i ka tikhawh tawkin zulh hram kaa thawk. Khrihfa rian cu thim ding rian siloin ṭuanvo pakhat a si tiah an theihthiamnak hnga ka Khrihfa pawl zong fakpiin ka cawnpiak ve hna. Apoinak pakhat cu, ka rak cawnmi Protestant theology nih hin keimah le ka Khrihfa pawl kha Pathian aw ngaih le a hnu zultu ṭha si dingah a kan donh cang. Pakhatkhat nih “Jesuh cu Bawi a si” amah cu Pathian nih mithi sinin a thawhter ti kha ka lungchung in ka zumh ahcun khamh ka si ko lai, (Rome 10:9). Lungthlen a hau lo? Ka lung ka hei i thleng lai i Pathian lungton kaa zuamlen zongah san a tlai lem lo, kei cu khamh ka si cang‛ a ti hnga. New York khua i thawnghlet tupa tuanbia kan vun rel hna lai. Mah pa nih cun, kumzabu 20 chung i minung sermi khuaruahhar thil vialte kong kha ṭial a duh i Lamlak ahcun aa chawk i a tonmi hna poah kha pakhat hnu pakhat a  hal hna. Vanlawng kong, telephone kong, motor kong, computer, nuclear kong, rocket kong siivai kong…tbk kong he pehtlaiin aphi tampi a ngah ve. Cu hna lak i pakhatpa nih a lehmi cu: ‚Ka khuaruahharbik thil cu thermos a si‛ tiah a ti.

Thawnghletpa nih cun “zeiruangah” a vun ti i a lehmi cu “thermos cu, a kikmi kha kihter i, a lummi kha a lumter” tiah a ti. Thawnghletpa cu ngang ko in a tangta ti a si. Keimah caah cun, hi tuanbia hicu sullam a ngei ngai. Ka rian le ka duhmi cu ka Khrihfa pawl kha ahmaanmi Jesuh kong cawnpiak hi a si. “Zeihidah a hman i zei hi dah a palh” timi zeitindah ka theih lai? Zarhpi fatin, pulpit ahcun ka dir ve i ka tuurun pawl caah Bible cu ka rel ve. Kan pawngkam biakinn zongah protestant pastor tampi rel cawklo an um ve. Pastor kan zapi in Bible lawng aa tlaihmi kan si dih ko nain, kanmah le duhning cio in Bible cu kan hrilfiah cio hna. Ka ruahmi cu, atu ka phungchim hi Bible duhning a si hnga maw? “Adang pastor phungchim mi ahmaan hnga i atu ka chimmi hi a palh kho men ti hna ka ruat.” Hmanungbik ni, Pathian biaceihnak hmai, ka dir tikah, keimah ca lawng siloin, ka tuurun ca zong dir ka hau cang. Ka lungthli tein Pathian ka halmi cu; ‚Ahmaanmi maw ka phuan?

A palhmi dah ka phuan? Ahmaanmi a si ahcun “zeitindah ahmaan ka ti lai!?” timi biahalnak pahnih karlak ah ka lung a awṭom cang. Cuhnu cun, Pathian rian ka rak ṭuannak kongkau le Reformed Theology kong he pehtlaiin keimah le keimah tu kha a kapkap in bia halnak kaa chuah cang. Zeihidah a ṭhadeuh i, zeihidah abiapi deuh lai. Sullam a fiangsat, ka rak cawnnak kum le ni thla hna ka vun ruahṭhan ahhin ka lung a si hrim kho ti lo. Kei hi pastor thuam aa thuam ngam ding ka si maw? Presbyterian siangbawi le pastor pawl thilthuam cu mah le duh ningin tuah a si caah, a cheu cu collor, a cheu cu angki thluanpi, a cheu cu lenglei thil …tbk, in mah le duh ningin hruk a si. Voikhat cu ka hawipa collor a hrukmi, Pastor, he motor kan i cit ṭi i, motor in leng kan vun chuah ah khin, ka hawipa nih a collor cu a phoih i motor ṭhutnak hmaiah a chiahtak ko. Cuhnu cun collor ka hruk duh hrimhrim tilo i Choir thuampi kaa hruk men i phung ka chim.