10 December – Reflection

Is 40:25-31; Matt 11:28-30

Khrih i a nemmi uknak

Jesuh nih hi thawngṭha chungah “seihnam” le “dinhnak” kong a chim. Amah nih hitin a ti: “…dinhnak kan pek hna lai,” cun “Ka seihnam kha i lak u…zeicahtiah ka seihnam cu a nem.” Zeibantuk dinhnak le seihnam dah Jesuh nih a kan tinh piak? Cun zeitindah kan caah an ṭhat khawh lai? Greek holh ah, ‘dinh’ timi biafang nih tharchuahnak le thazaang peknak asiloah aa tlakmi a si ti a langhter. Dinhnak nih thilrit cu a kal lai asiloah kan tha a ba ti lai lo tiah bia a kam lo. Asinain Amah he dinhnak ngeih cu hi nunnak khualtlawnnak ah tharchuahnak le thazaang peknak a kan kamh.

Khatlei kam in, ‘seihnam’ timi biafang cu Hebrew ‘ol timi thing ngawi termi a si i cawtum hna hngawng ah i oih in an hren hna i leithuang tikah le a dangdang an hnuh khawhnak ding caah tuahmi a si (e.g. Num. 19:2). Hebrew holh ah, hi biafang hi a fakmi sal sinak, harnak, nawlngaihnak, nawlngaih toidornak, chimhhrinnak, rian le nawlngaihnak hna kha tahchunhnak in hmanmi a si (e.g., Lev. 26:13). Nawlbia, phunglam, pennak le Pathian seihnam kong kha an chim. Asinain luatnak le nunnak, Pathian tangah i dornak kong zong a chim. Biakam Thar ah ‘seihnam’ timi biafang cu sal sinak langhternak caah hman a si ve (e.g., Matt. 11:29, 30).

Jesuh nih a seihnam cu bei “a nuam” i a “thilrit a zaang” caah a sinah ra dingin a kan sawm. Aruangcu dinnak, daihnak le lawmhnak pennak thar a kan pek caah a si. A pennak chungah sualnak cu ngaihthiam lawng si loin hloh a si i a rammi vialte caah zungzal nunnak toih a si. Hihi ramkhel pennak si loin thlarau pennak a si. Khrih i pennak seihna, a siangpahrang uknak le nunning nih sualnak thilrit le sualnak i hremnak le fahnak a pemi duhnak in a kan luatter.

Dawtmi ulenau hna, cucaah, kan tha a ba i nunnak ah thilrit kan hmuh tikah, Amah sin rat awk, Amah he coffee-break din awk, Amah he thlarau lei hrimhnak ngeih awk asiloah Amah he Pathian i rawl ei awk ah Jesuh i a kan sawmnak kha cohlang hna u sih. Mah sawmnak kan cohlan tikah harnak le hneksaknak kan tong ti lai lo tinak a silo. Asinain Jesuh nih kan phorhmi thilrit phunphun vialte kha sullam a pek hna; lam a kan hruai i a kan bawmh. Amah he cun zeibantuk zuamcawhnak paoh kan ton khawh, zeicahtiah Amah cu kan pawngah a um i thazaang a kan pek; kan nunnak lam thlennak le thilrit phunkip in hnemhnak a kan pek. Amah nih a kan theihthiam khawh caah le kan nunnak ah kan tonmi thil kha a tonmi a si caah a sawmnak kha zeitikhmanh ah kan al awk a si lo. Vatican II nih hi biatak hi a kan theihter ṭhan: “Pathian Fapa cu minung ah aa cannak thawngin minung vialte he aa fonh, minung kut in rian a ṭuan, minung lungthin in a ruah, minung duhthimnak in a cawlcang i minung thinlung in a dawt hna,” (Gaudium et Spes no. 22). 

Hi Jesuh i sawmnak bia hi Advent caan chungah kanmah pakhat cio caah thawngthanhnak dawh a si ahleiin mi tampi cu nunnak ah a herh lomi thil ah kan buai i kan lungthin uk khawhnak ding caah rel cawk lo khuakhannak kan ser. Pathian he an caan hmanmi fir awkah minung hna kha zeidah tuah ding a si tiah Satan i a sal nih a halmi kong tuanbia hi ka rel bal. Satan nih hitin a leh: “Hman, hman, hman, cun, cawi, cawi, cawi tiah tukforh hna, nupi le kha rianṭuan dingin le vale kha zarhkhat ah ni 6 asiloah ni 7, nikhat ah suimilam 10-12 rianṭuan dingin lemsoi hna, cuticun an nunning kha an i cawk khawh lai. An fale he caan hman ṭi lo dingin kham hna. An chungkhar aa ṭhencheu lai i, a rauhhlan ah, an innchungkhar nih rianṭuannak hneknak in an luat ti lai lo” a ti.

Cucaah, caan tawite dinh i Bawipa he caan hman ṭi le Amah he thlarau lei hrimhnak ngeih cu aṭhami fimnak a si. Cun kanmah le kanmah kha, ‘harnak cungah ka lungput hi zeidah a si?’ tiah i hal hna u sih hawi dawtle hna.