
NUNNAK NGEI HNA CIMIT THIH TIANG ṬIHNUNNAK

Vawlei cung i vawlei chungchuak thil vialte zong caan tawi timhtuahnak hna in annihh caan tawite ca lawngah ṭhathnemnak a kawlmi hna, Sipuazi, chawletchawhrolnak, thilri chuahter rianṭuannak, rian ngeitu hna cu tlaikhiptu ngeih lo anmah lungduh ningin sawksam in an hrawk cio hna.
Tupi hna a rawh a lohtlaunak cu hmeilei chan minung hna caah tisik aanhnah, ei awk rawl hna le si-ai caah hmanh khawhmi konglam hna a dang hman awk thilri caah a herhmi thingkung phun hna kha a sunghter. Thingkung phunphun hna cu minung herh baunak hna kha betpiak awk le kokek pawngkam thil umtuning kha zohkhenh kilven piak ding, hmailei caan caah bochan hnga dingmi thil umtuning kha an ngei i cu dirhmun ah cun an um.
Thingkung a phunphun, nunnak ngei saram phunphun hna kha anmah pumpak ṭhathnemnak lawnglawng caah amiak hmuhnak menmen ah zoh awk a si lo, nunnak ngei saram kip ah hin annih he pehtlaimi ṭhathnemnak peknak, man an ngeihnak hna kha kan hmuh a si.
Kumfate ti bantuk in thong tampi a simi thingkung phuntling hna le saram phuntling hna an phun a lotlau i vawleipi cungah an thih an rawk an tlau cio caah kha hna kha kannih nih kan theih khawh hna lai lo i, fale zong nih an hmu bal ve hna lai lo. Saram a tambik an phun a lohtlaunak ruangah biapibik biangeitu cu minung hi kan si.
Kannih minung hna kut in saram phunhram hna a za a thong hna cu annih an hmunnak ruangah Pathian ṭhawnnak huham thangṭhatnak ngeih kho loin annih thawngin Pathian nih kannih kha pek a kan duhpiakmi nunnak i cawn awk hna zong kha kan hmu kho ti lai lo. Hi bantukin tuah dingah zei bantuk nawlngeihnak hmanh kan ngei kho lo.
Kannih kan hmuhkhawhmi vawlei ramsa hna le vate hna an lohtlaunak kong kan hngalh ahcun lung hnahnawhnak kan ngei men lai. Kokek pawngkam ningkeel in rian a ṭuan khawhnak caah paa hna, rili ngapuan hna, cangcel hna, rungrul hna, vawlei i a lawnmi saram hna le relcawklo a hme pacikmi rungrul te hna, tiah saram hna an hmunhnak ding kha a herhmi a si.
Hmuh awk a harmi saram phun cheukha hna kha tamdeuh in kan hmuh kho hna lo nain, annih cu peng le hmun pakhat i kokek pawngkam a ningcang (buaktlak) nak caah a biapimi dal ah tel in a cawlcangmi an si.
Kokek pawngkam cu thinphang ti hmatnak ah a ra phanh ah cun minung leikap nih pakhatkhat tlangtlak rianṭuanpiak nak kha an tuahpiak cio hna. Asinain tuchan caan ah kokek thazaang cungah tlangtlak rianṭuannak hna kha atu le atu ti bantukin an ṭuanmi kha kan hmuh hna. A hnu pehzulh nakin tlangtlak in rianṭuan ṭhannak hna kha a herh a si. Kokek rianṭuannak nakin minung nih tlangtlak rianṭuannak kha tamdeuh kan hmuh i, cu hna ruangah a chuak dingmi ṭihnung ral kha i pekchanh awk a si te lai.
Atu le atu ti bantuk in harnak piahtana pakhat fianter awk caah minung nih tlangtlak rianṭuannak ruangah thim umtu ningcang a chiat chinchinnak kha kan hmuh i a peh in i heernak hna zong kan hmuh. Biana ah kan chim ahcun rungrul thahnak sii hna cu cinthlaknak caah san a tlai ko nain vaphun tampi hna le kan hawi a simi rungrul tampi hna kha phun a lohtlauter. Cu saram hna an thih an rawhnak ruangah cu hna rianṭuannak phundang a simi ningcang lam hna le airawlh in hman a si tikah cu tuah ningcang hna cu tihnung ral he a luatlomi kha kan hmuh ṭhan hoi. Minung ruangah a rak chuakmi harnak piahtana hna caah a phi (fianternak) kawl dingin aa zuam a ṭuanliomi Science thiamsang hna Engineer hna i zuam in rianṭuannak kha thangṭhat lunglawmhnak bia kan chimh hna awk an si.
Vawleipi i thil umtuning kha buaktlak tein khua kan ruat tuah ahcun tamdeuh cu minung hna nih tlangtlak rianṭuan tahnak cu ṭhanchonak sipuazi rianṭuantu hna le thil cawk in a hmangtu hna i ṭhathnemnak ca lawng a si i, thil tuahthiam fimnak he pehtlaimi ṭhanchonak hna le thilthar chuahternak thazaang a ṭhanchonak kha kan hmuh ko nain vawlei pumpi Vawlei chungchuak thilri hna kha a rocarter i aa dawhnak hna kha a hrawhter.
Kannih kan ruahdamhnak ah airawlh khawh a si lo i, airawlh ṭhan khawh a si ti lomi kokek aa dawhnak hna kha kanmah pumpak nih kan serchuahmi muidawh iangngeihnak he ai rawlh dingin kan i zuam cio bantuk ah a cang lai.
