
KHUA CAAN A THLENNAK LE TIKHAL TLANG HNA AN TITNAK

Vawlei a dengbik vawlei aa mernak hmun le a sangmi tlangthluan hna in tikhal hna khuacaan a linh ca ah a ti in a titnak ruangah ṭihnung ral a tammi Methene dat chuahternak leiah hmai a hoih i, tikhal hna tangah aa phummi nunnak ngei saram hna i ruhro hna an lang ṭhan i, an thut an man an rawhnak hna ruangah carbon dioxide chuahternak a karh chin te lai.
Thil sining a chiater chin mi konglam pakhat cu tupi hna an lohtlaunak ruangah a si kha a tlaihkhip piakmi a linhnak hmun in tupi hna an lohtlaunak ruangah a si.
Carbon dioxide dat hna ruangah thli thurhnawmhnak a tam chin tikah Rili tipi thuamthum ti chungah Acid dat an tit i an lut ruangah rili chung i a ummi nunnak ngei saram hna le rili i ei awk rawl hna kha a khawnden.
Hi thil sining ning in pehzulh in a can ahcun hi kumzabu a dongh hlan ah a fakmi khuacaan thlennak hna le khahlan i kan rak ton bal lomi a nganmi kokek pawngkam rawhralnak le minung dihlak caah thinphan awk a simi a hnuzul thil sining cang hna he an ton te hna lai.
Vawlei cung milu cheuli cheukhat cu rili kam hna he aa naihnak hmunkip ah an um i khualipi tampi hna cu tiva/ rili kam hna ah an um caah tipi thuamthum rili tihmai tlawmpal a rak kai ahcun cuka i minung hna caah ṭha lo ngaiin ṭih a nung lai i a chiahru ngami sining cang hna kh a chuahter te lai.
Khuacaan aa thlennak cu Vawlei cung huap he a pehtlaimi harnak piahtana a si i, pawngkam si ningcang, zatlang nunphung, ṭhanchonak (sipuaizi) ramkhel le Vawlei chungchuak thilri ṭhenphawtnak tiah a kakip in khonden sunghnak a chuahter.
Cucu nihin minung kan tonmi a nganbik zuam cawhnak a si. A chiabik a hnuzulh sining hna kha a ra lai mi kumhrabu hna ah khin a ṭhanchoka mi ram hna nih fakpi in an ton te lai mi a si.
Sifak harsa mi tampi hna cu khuacaan a linhnak dan a ingtuarmi hmun ah an um hna i an pawcawmnak rian cu a rawkral rih lomi kokek vawlei chungchuak thilri hna le Kokek pawngkam hrambunh mi cinthlaknak, saṭil zuatnak, ngatlaihnak le tupi (thingkung rianṭuannak hna hrambunh in an ṭuan an ei an um hna.
Annih cu ṭhanchonak rian dangdang ṭuan awk an thiam lo, khuacaan aa thlennak le kokek ral a tlun lio caan hna ah rianṭuannak phundang tuan dingah tangka an ngei lo i an caah zatlang nunphung le bawmhchanhnak le nunnak humhimnak caah aamah khaannak hna cu tahnak pakhat tiang lawng an cohlan khawhmi a si.
Tahchunhnak kan chim ahcun Saram hna cu khuacaan a zualchinnak, dinti an harnak hna ruangah an um an in khawhlo tikah tiṭha ramṭhatnak hmun ah an i ṭhial ko lai. Hi sining cang a peh cu misifak hna caah rianṭuan eidinnak kha a khonden. Cu tikah misifak hna cu hmailei caan an fale ca ah aamah khaannak umloin, an chuahkehnak hmun kha kaltak in hmunthar le ramthar ah an chuaktak cio hna.
