
Nov. 9 (32 nak Zarhpini)

Lateran Basilica pekchanhnak
Bible: Ez 47:1-2,8-9,12; 1Kor 3:9-11,16-17; John 2:13-22
Biakinn Thianhnak
Mithiang Paul nih Korin Khrihfa hna sin a cakuat pakhatnak ah hitin a ti: “Pathian biakinn nan si i Pathian Thlarau cu nan chungah a um ti kha nan hngal lo maw? Pathian biakinn kha ahohmanh nih a hrawh ahcun amah cu Pathian nih a hrawh ve lai, zeicahtiah Pathian biakinn nannih cu a thiangmi nan si” (1Kor 3:16-17) tiah a ti.
Nihin cu minung pakhat si loin sakmi puai kan tuah. Zeicatiah nihin cu Lateran Basilica asiloah Rome khua i Khamhtu Thiang Bik Biakinn pekchanhnak puai a si caah a si.
Butler’s Lives of the Saints timi cauk ningin, Lateran Palace tiah min an sakmi Pope hna umnak cu Lateranus Palutius nih a sakmi a si, Nero nih a thilri chuh awkah a thah. Kum 313 ah Constantine the Great nih Mithiang Miltiades, Pope a simi sinah a pek i, amah hnuzultu hna nih 1308 tiang France ram Avignon ah an i ṭhial hlantiang an um. Constantine nih a min aa khatmi siangpahrang inn pawngah a sakmi Lateran Basilica cu Nitlaklei i hmasabik Basilica a si. Council hleihnih, cu chungah pali cu ecumenical an si, cuka ahcun an i tonpum, a hmasabik cu 649 ah a si i a donghnak cu 1512 ah a si.
Atu tiang, St. John Lateran Basilica cu Rome Bishop, Pope le Rome Diocese i Cathedral Biakinn a si peng. Hi biakinn hi vawleicung ah ahlun bikmi biakinn a si i Vatican khuapi i St. Peter’s Basilica nak hmanh in a hlun deuhmi a si. Hi biakinn hmaiah hitin ṭialmi a um: “Rome le vawleicung Khrihfabu vialte hna i an Nu le an Lu.” Zeicatiah St. John Lateran Basilica cu Pope i Cathedral a si i Pope cu Universal (Vawleicung pumpi) Khrihfabu Lu a si caah, hi Khrihfabu zong hi vawleicung Khrihfabu vialte i Nu a sive.
Kumzabu zeimawzat chung Pope pawl cu Lateran innpi ah an um ti lo, mah nih hin Basilica uknak cu aa thleng tinak a silo. Khrihfabu vialte i lubik a si peng ko. Mithiang Peter Damian nih “Khamhtu cu thimmi hna lu a si bantukin, a min aa putmi Bupi cu Khrihfabu vialte lu a si. A kehlei le a orhlei i Mithiang Peter le Paul hna cu, hi nawlngeitu universal Khrihfabu i vawlei pumpi pomtu a kut pahnih hna an si, khamhnak a duhmi vialte kha a khamh hna, a kilven hna i a nauinn chungah a lumter hna,” tiah a ti.
Hi Khrihfabu vialte Nu cu Pope Mithiang Alexander nih 324 ah a rak pekchanh. Lateran Biakinn cu meikanghnak, ral nih an rak luhhnawhnak le lihninh nih a cheu cu a hrawh nain Sovereign Pontiffs nih lungtho tein an rak sak ṭhan zungzal. 1726 ah, cu bantuk remhnak pakhat hnu ah, Pope Benedict XIII nih a thar in a thianh i cu thil cangmi philh lonak cu nihin tiang a chiah. Biakinn cu a hnuah Pope Pius IX le Leo XIII nih an kauhter i an dawhter.
Nihin ah a pekchanhnak puai ah kan i tel ahcun, Pope he pehtlaihnak kan ngei. Asinain ngaihchia ngai a simi cu Rome khua ah Pope he pehtlaihnak a ngei lomi Khrihfabu dang an chuak. 1992 ah U.S.A. ah tuahmi hlathlainak bantukin a si. U.S. Chawlehthalnak Zung nih American Khrihfabu hna kong cazin a chuah. Report nih a chimmi cu: U.S. Khrihfabu zat cu 294,271 an si; Member 100 tang a ngeimi Khrihfabu cu 60,300 an si; Member 500 tang a ngeimi Khrihfabu cu 205,556 an si; Member 1,000-1,999 a ngeimi Khrihfabu cu 21,691 an si; Member 2,000 cung a ngeimi khrihfabu cu 13,958 an si. Cucaah dawtmi ulenau hna, Khrihfabu dihlak lungrualnak caah thlacam hna usih.
Nihin puai tuahnak caah a dang tinhmi pakhat cu ruahnak pahnih aa pehtlaimi bible relnak thimmi ah hmuh khawh a si: pakhatnak ah Pathian cu tangka thlengtu hna i Biakinn a thianh hna tikah inn chungah a um i hitin a ti hna: “Ka Pa inn cu chawdawrnak hmun ah ser ti hlah u,”; cun pahnihnak ah Pathian cu minung chungah a um i Amah cu Biakinn a si tikah hitin a ti: “Hi biakinn hi hrawh u law ni thum chungah ka sak ṭhan lai.”
Dawtmi ulenau hna, a donghnak ah hihi ruatthan hna u sih! Nihin St. John Lateran Basilica pekchanhnak puai nih ahnubik ah Khrih i Khrihfabu cu inn in si loin minung in sermi a si ti kha a kan theihter.
