Reflection for 5 March 2025

Ash Wednesday i a thukmi sullam

Ash Wednesday cu Lent nikhatnak a si, ni 40 chung (Zarhpi ni telh loin) Jesuh Khrih thawhṭhannak caah sual ngaihchihnak le thlarau lei timhtuahnak caah pekchanhmi a si. Hi ni nih hin ruahnak cheuhnak, raithawinak le thlennak caan a chuahpi caah theological sullam nganpi a ngei.

Theologian minthang Henri Nouwen nih Lent caan cu “biatak hmun” ah luh ṭhannak caan a si tiah a rak ti. Kan sining taktak he kan i pehtlaih ṭhan caan le nunnak, sifah harnak le tlanhnak kong a thuk deuhmi thilthup hna kha kan ruahṭhan caan a si. Ash Wednesday cu hi thlarau khualtlawnnak ah a tlingmi luhnak hmun a si. Mah le mah i ruahnak, ngaihchihnak le tharchuahnak caan cohlan awkah sawmnak a si.

Lent cu mah le mah i hlawtnak le raithawinak caan ah hmuh khawh a si ko nain, chocolate asiloah social media hlawt nakin a tam deuh. Pathian velngeihnak, zaangfahnak le thlennak ṭhawnnak lei ah kan lungthin le kan ruahnak thlennak kong a si. Khrih intuarnak, thihnak le thawhṭhannak biathli kan ruah tikah, kanmah nunnak kha zohfel ṭhan awk le Pathian le pakhat le pakhat he naih deuh in kan ṭhan khawhnak hmun pawl hngalh awkah auh kan si. 

Vutcam: Thihnak le Ruahchannak Hmelchunhnak

Ash Wednesday ah vutcam hman cu hlanlio Khrihfa phunglam a si, Cathiang le hlanlio Khrihfabu phunglam ah thukpi in aa hngatmi a si. Tlangbawi nih vailamtah bantukin an cal ah vutcam a thuh tikah, “Leidip na si kha philh hlah law leidip ah na kir ṭhan lai” timi bia kha an chim. Hi bia hna nih hin Genesis 3:19 chungin Pathian nih Adam cu a tluk hnu ah a chawnhmi kha a langhter: Na hmur in rawl na ei lai, Na chuahnak vawlei ah na kir hlan tiang; Zeicahtiah leidip na si i leidip ah na kirṭhan lai; a ti (Genesis 3:19).

Genesis chung i a ummi biafang nih hi vawlei cung kan nunnak hi zungzal in a hmun lai lo ti kha a kan theihter. Kannih cu donghnak a ngei lomi le kanmah leng i thil pakhatkhat ah ruahchannak a ngeimi miphun kan si. Midang nih an hmuh khawhmi hmelchunhnak pakhat kha nikhat chung i kennak nih Genesis caang ah fianternak a chiah. Cu biatak hmun i a kalmi tehte kan hung si.

Vutcam cu kan thihnak kong a fiangmi theihternak a si. Hi vawlei cung kan nunnak cu a donghnak a um timi biatak kan ton khawhnak hnga bawmtu dingah toidornak langhternak a si. Zeitluk kan khon zongah, hlawhtlinnak kan hmuh zongah, a donghnak ahcun leidip ah kan kir dih. Hi a fekmi theihternak nih hin kan lungdonghter awk a silo, sihmanhsehlaw Pathian cungah kan i hngatchannak hngalhthiamnak he nun awkah toidornak le thazaang peknak caah a si.

Ash Wednesday ah vutcam cohlannak phunglam cu hlanlio Bible phunglam in aa thawkmi a si. Lu cungah vutcam chiah, angki thleh, le puanchia hruk cu Bible chan ah ngaihchihnak langhternak, lenglei hmelchunhnak an si. Cu bantuk langhternak cu toidornak le ngaihchihnak a si, asinain mah le mah i dohnak le mah le mah i porhlawtnak caan zong ah aa cang kho.

Ash Wednesday ah hmanmi vutcam cu a luan ciami kum Palm Sunday puai ah thinghnah an khanghnak in a chuakmi a si. Palm Sunday ah Jesuh Jerusalem a kir ṭhannak a si i, a ratnak lawmhnak caah mi nih palm hnah an hler. Mah nih hin Ash Wednesday upatnak le Palm Sunday lawmhnak kha a pehtlaihter, cucu Jesuh nih Jerusalem ah teinak he a luh kha a philh lonak a si. Hi thil pahnih karlak i aa dannak nih Khrihfa zumhnak i aa kalhmi kha a langhter—Siangpahrang Jesuh cu toidor tein laa cungah aa cit, vailam cungah sifah harnak le thihnak lawng a ton. Palm Sunday le Ash Wednesday cu Lent caan caah cauk donghnak ah an hman, Khrih siangpahrang sinak le a raithawinak pahnih kha a kan theihter ṭhan. Phungchim dih hnuah Ash Wednesday Mass tuah lio ah tlangbawi nih vutcam cu thluachuah a pek hna. Cun vutcam cu minung pakhat cio an cal ah vailamtah bantukin an thuh hna.

Ash Wednesday Thlarau lei Tinhmi

A hrampi ah, Ash Wednesday nih toidornak, ngaihchihnak le thlennak hmunah a kan auh. Kan nunnak kha thukpi in, dinfel tein zoh caan le Pathian vel le zaangfahnak kan herhnak hmun hngalh caan a si. Kan cal i a ummi vutcam hi kan thih khawhnak hmelchunhnak menmen a si lo—sual ngaihchihnak auhnak le sualnak in kan i mer i Pathian sin kan kirnak hmuh khawhmi hmelchunhnak an si.

Vutcam hmuhnak, sual ngaihchihnak tuahsernak cu mipi hmai ah Pathian ṭihzahnak langhternak caah a silo, thlarau lei tharchuahnak kalning ah pumpak i pekchanhnak a si deuh. Mah le mah i ruahnak caan a si, kanmah le kanmah biahalnak harsa i hal caan a si: Pathian upatnak a pemi lam in ka nung cang maw? Ka nunnak ah thianhlimnak caah a kawhnak ah ka tlaunak hmun a um maw? A dawtnak le velngeihnak caah hmunhma ser khawhnak dingah porhlawtnak, mah zawn lawng ruahnak, asiloah lungfahnak kha ka thlah a hau maw?

Matthai Thawngṭha chungah, Jesuh nih midang i cohlannak caah kan sual ngaihchihnak hna kha mipi hmai ah langhter lo dingin ralrin a kan pek:

“Rawl ulh tikah mi depde hna bantukin lungdong in um hlah u. Mi nih rawl an ulh  ti kan hngal hna she tiin rawlṭam hnianghnuang in an i chawk. Amen, kan chimh hna, an laksawng cu an hmuh cang. Sihmanhsehlaw rawl nan ulh tikah chiti i thuh u law nan hmai kha i kholh u, cuticun a thupmi nan Pa dah ti lo cu midang nih an in hmuh lai lo. Cun thuhmi a hmutu nan Pa nih an cham hna lai,” tiah a ti. (Matthai 6:16-18)

Hi caang nih hin vutcam cohlannak telh in Lent phunglam cu pumpak kong he aa pehtlaimi a si ti kha a kan theihter. Midang lungthin laknak le lenglei in fehternak kawlnak kong a silo. Kan lungthin le kan ruahnak kha Pathian duhnak he aa tlakter i thlacamnak, rawl ulhnak le zaangfahnak in thlennak taktak kawlnak kong a si.

Biadonghnak: Lenten Khualtlawnnak Cohlan

Ash Wednesday cu Lenten caan thawknak caah lam ṭhabik a si. Ruahnak, toidornak le sual ngaihchihnak ni a si nain ruahchannak ni zong a si. Kan cal i vutcam hi lungdonghnak hmelchunhnak si loin Pathian kan i hngatchannak le a dongh hngal lomi a velngeihnak hmelchunhnak tu a si. Lent chung kan kal lio ah, Pathian cu kan chungah le kanmah thawngin rian a ṭuan khawhnak hnga hi thlennak caan hi lungthin kau tein cohlang hna u sih.