Reflection For February 17, 2025

Genesis 4:1-15,25/ Ps 49:1,8,16-17,2021/ Gospel Mark 8:11-13

1. Tluknak tuanbia cu Genesis Cauk chungin, nihin kan relmi bible ah a pehzulh. Kan nu le kan pa hmasa hna i sualnak hramthawknak nih a chuahpimi theipar ṭhalo, Pathian he i ṭhennak, pakhat le pakhat i ṭhennak le Eden dum ah an rak tonmi hawikomhnak in a zun peng. Cun a phaknak cu Adam le Eve leng tiang a phan.

Adam le Eve nih fapa pahnih Kain le Abel an ngei. A hramthawk sualnak cu, Catholic Catechism nih a fianter bantukin, ‘hnatlaknak tuahmi a si i sualtuah a silo’ a ti.

Catlang 404 le 405 ah hmuhmi hi biatak kong a biapituk mi fianternak hi ngai hna u sih: “Zeitindah Adam sualnak cu a tefa vialte sualnak ah a cang? Minung phun dihlak cu Adam chungah “mi pakhat pum pakhat bantukin” an um”. Hi “minung phun komhnak” thawngin mi vialte cu Adam sualnak ah an i tel i, mi vialte cu Khrih dinnak ah an i tel.

“Sihmanhsehlaw, sualhrampi i chawnhnak cu kan hngalhkhawh lomi thilthup a si. Asinain Adam nih amah ca lawng siloin minung sining vialte caah a hramthawk thiannak le dinnak kha a hmuh ti kha Biathlam in kan hngalh.”

“Tukforhtu sinah i pekchanhnak thawngin, Adam le Eve nih pumpak sualnak an tuah, asinain hi sualnak nih hin minung sining kha a hnorsuan i cu hnuah an tluknak dirhmun ah an i chawnh lai.”

“Minung vialte sinah karhternak in a karh dingmi sualnak a si, cucu, a hramthawk thianghlimnak le dinnak a ngei lomi minung sining thlennak thawngin a si. Cucaah a hramthawk sualnak cu tahchunhnak sullam lawngin “sualnak” tiah auh a si: sualnak cu “hnatlaknak-contract” a si i “sualtuahnak-commit” a si lo – dirhmun a si i tuahsernak a silo.

“Mi pakhat cio caah aa tlakmi a siko nain, Sualhrampi nih hin Adam tefa ahohmanh pumpak palhnak sining a ngeilo.”

“A hramthawk thianghlimnak le dinnak sunghnak a si, asinain minung sining cu a rawk dih rih lo: amah he aa tlakmi kokek ṭhawnnak hna ah hliamhma a tuar, hngalh lonak, sifah harnak le thihnak i uknak tangah a um, cun sualnak leiah aa mer – duhnak tiah auhmi thil ṭhalo leiah aa mer”.

“Tipil innak nih, Khrih i velngeihnak nunnak a peknak thawngin, sualhrampi kha a hloh i minung kha Pathian leiah a kirter ṭhan, asinain sermi thil caah a chuakmi thil, a derthawmmi le ṭhatlonak leiah aa mermi nih minung chungah a umpeng i thlarau raldohnak ah a auh.”

2.Kain nih unau thahnak a tuah. A nau a thah. Abel i raithawinak cu Bawipa a lawmhter deuh caah porhlawtnak le nahchuahnak ruangah a cangmi thil a si. Abel nih a tuurun chungin fater a pek hna, Kain nih a ngeihmi vialte i hrampi taktak a simi Bawipa tlukin a siang tilo.

Dawtmi ulenau hna, Bawipa sinah zeidah kan pek? Kan theitlai hmasabik maw kan pek, asiloah ahlei fuan chungta lawng maw kan pek?

Pathian le Catholic Khrihfa zumhnak tuahsernak kha kan nunnak ah biapibik ah kan chiah maw? Asiloah, “phunglam” kha kan zulh i bawm pawl kha kan hmeh (check) sawhsawh maw?

Bawipa nih Salm caṭialtu hmangin cu bantuk cun a chim ve, hi Salm hmangin, Amah sinah kan chimmi bia nakin a tamdeuh a kawl tiah a kan chimh, pakhat le pakhat cungah kan tuahsernak kha a zoh. Amah nih cun, lenglei phunglam kan zulh sawhsawh mi lawng siloin kan lungthin kha a zoh.

David cu misual a si. Asinain amah cu aa ngaichih zungzalmi misual a si – A sualnak, a palhmi thimnak hna kha thiamcoter aa zuam lo. Kain cu, cuticun a si lo.

Pathian nih Kain kha a nau Abel khuazei ah dah a um tiah a hal tikah, Kain nih ngaihchihnak a hrial lawng siloin a thahnak tuahsernak kha a al, cun porhlawtnak sualnak ah hram aa bunhmi ralṭhatnak zong a ngei, Bawipa sinah hi biahalnak hi a hal: “Ka nau zohkhenhtu ka si maw?”

A phi cu A SI!

Cucaah, kan unau zohkhenhtu kan si. Hihi lungrualnak timi cu a si. Pakhat le pakhat caah ṭuanvo kan ngei taktak. Asinain zohhmanh, Pathian zaangfahnak cu David cungah a tuah bantukin Kain cungah a pehzulh i kan cungah a pehzulh ve. A cungah chiahmi hmelchunhnak nih amah le amah thah a silonak hnga a huhphenh lai.

Ulenau hna, kannih cu misual kan si dih. Biahalnak taktak cu, kan i ngaichih maw? Sual phuannak Sacrament ah a donghnakbik zeitik ahdah na kal?

3. Mithiang Mark Thawngṭha chungin hi cacang tawite ahhin Jesuh le vawlei cung rianṭuannak cungah, mi nih an lehrulhnak aa dangmi kan hmuh. Jesuh cu a thin a hung. Farasi pawl nih biakammi Messiah a si ti an cohlan i an zulh hlan ah “hmelchunhnak” an hal hnu ah a thaw a chuah.

Hi hlan i a ummi caang hna ah, Jesuh nih hnachet pa kha a damter cang, nu pakhat i fanu kha khuachia kut in a khamh cang, cun rawl a ṭammi minung thongli kha changreu le nga tlawmpal in a cawm cang hna. Cucu Farasi pawl caah cun a za lo. An hmaiah a dir, van in a rami Hmelchunhnak taktak, cun an lungthin a hak caah thlarau leiin an mit a caw.

Hihi kan cungah a tlung kho lai lo tiah kan ruah sual lai.

Farasi pawl cu Moses Nawlbia kha thukpi in zulh awkah Judah miphun cawlcanghnak ah aa telmi an si. Sihmanhsehlaw, annih cu porhlawtnak sualnak nganpi ah an i hngatchannak thawngin lam an pial.

Catholic Bupi nih Sualnak kong he pehtlaiin a faintermi ah:

“Thil ṭhalo hna cu an dohmi ziaza ṭha hna ningin ṭhenkhawh an si, asiloah Khrihfa hmuhtonnak nih a thleidanmi sualnak nganpi he zong pehtlaih khawh an si, (Mithiang John Cassian le Mithiang Gregory the Great). Sualnak dang, ṭhatlonak dang an chuahter caah “Capital-Sualpi” tiah an auh hna. Cu hna cu porhlawtnak, duhfahnak, nahchuahnak, thinhunnak, duhnak, awrkhut, thathutnak le asiloah riantuan zuamlonak an si” tiin kan hmuh.

Kanmah nunnak ah porhlawtnak sualnak ah khoika ah dah kan i hngatchan?

Dawtmi ulenau hna Bawipa nawlngaih kan i thim hlan ah “hmelchunhnak kan hal” maw?