ṬHIHPHAIHNAK CU HRAWHNAK

ṬHIHPHAIHNAK CU HRAWHNAK A SI
“Zeibantuk konglam ruangah siko seh, Ṭhihphaih ningcang in fianter awk zuamnak paohpaoh cu, minung pakhat vasi ahcun man ngeihter mi mansung thil kha hrawhnak a siko. A Ṭhami kha chiatnak in, ningcangte a simi kha ningcang lonakin, ahmaanmi kha palhnakin, daihnak kha raltuknak in, dawntnak kha huatnakin, zalennak kha salcannakin ai rawlhnak a si. 1
Ṭhihphai a simi hramhram hnekchih ningcang kha teiding ah Ṭhihphaihnak he lehrulh a si lai, tiah ruahchannak cu mah le mah i hlen a si. Ṭhihphai a simi raltuknak puai paohpaoh cu Ṭhihphainak kha a kham kho lo i zeitik caan hmanh ah Ṭhihphaihnak a zorter kho bal lai lo. 2
Minung i chuahpi mi tinvo kha upatnak a si. Aruang cu, “Minung tinvo buarnak cu ngaite tiah cun lam pakhatkhat in raldohnak nawlpek a si. 3
“Levinas nih, biatak teah Ṭhihphaih dingin hriamnam hna a ngeih i a hmangmi hna zong mah pumpak hrimhrim hmanh kha eiawk saram a tamter” tiah a si. 4
Bianaah, American i Pale (ပုလဲ) tilawng diahnak bom a rak thlakmi Japan kha Atom (nuclear) bom in a rak lehrulh. Pope John Pawl II nih, “Ningcangte sinak i minthar a simi, a phu i mi zapi ṭhathnemnak kha hnekchih ṭhihphaihnak ningcang in ṭuanchuah kha a si lo. Aruangcu, hnekchih ningcang cu mah nih ser duhmi thilhna kha a hrawhdih caah a si. Mah pumpak nih aṭha leiah remhthlen duhmi thil hna kha a daimi phungphai lawnglawng in, duhsah tein ṭuan awk a si, tiah a rak chim. 5
Zeibantuk Ṭhihphaihnak phun siseh, hrawhnak lei lawngte ah mi a hoih. Zatlang nunphung Ṭhihphaihnak, biaknak lei Ṭhihphaihnak, sipuazi Ṭhihphaihnak, ramkhel/rian Ṭhihphaihnak hna cu minung hna caah ningzahnak le mitthli hna, huatnak le lehrulh duhnak lawngte a chuahter.
Pope Francis nih Albania ram (September 21-2014) kumah a va tlawnlio ah Ṭhihphaihnak kha a rak soisel. Amah nih “Ṭhihphaihnak le sersat tlaihkhipnak hna tuah ko ṭung i mah pumpak kha Pathian i thir angki thuam tiah min i buh khawh a silo. Biaknak phung kha konglam chimrel i minung huham he aa rachanhmmi tuahsernak hna, Pa paohpaoh le nu paohpaoh i huham he a ralchanhmi umtu ziaza hna, abiapi bikmi cu minung tinvo le mikip biaknak lei zalennak kha a ralchanmi umtu ziaza hna kha tuah hlah uh” tiah a rak ti hna (cf, CNN).Mithiang John Pawl II nih cun fehternak a rak tuah rihmi cu “Ṭhihphaihnak ningcangin mi a thatmi hna cu, minung hna kha a lung a rawkmi hna, mah pumcung ah lungrawh mi hna, hmailei caah lungrawh mihna an si i annih hmuhnak ah, zeizongte hi huat ding a si, hrawhding a si timi zumhnak a ngeimi hna an si” tiah a ti, (St. John Paul II message for 2002, World day of Peace, 6.)
Minung hna cu, mah le tinvo cio kha ningcang tein hal tikah ṭhihphaihnak lam kha hman cio loding le dai tein hnaihoklo lam in upadi richung ah nan halcio awk a silai. Ṭhihphainak paohpaoh cu vawlei pumpi caah hrawhnak a si i minung ṭhanchonak le daihnak kha a ralchanh zungzal.
Olive dum i Amah le a Zultu hna kha Tlawngbawingan hna le a hnuzul hna nih ahmaanlo in an ra tlaihlio ah St. Peter nih vainam aa zuh i a rak tuk caah cu hna lakin pakhat pa i hnakhaw a pet. Bawipa Jesuh nih Ṭhihphaihnak kha Ṭhihphaihnak in lehrulh awkah tha a rak pe lo. “Bawipa” nih Peter kha “Na nam cu a kawng ah sawh Ṭhan ko, zeicah tiah hriamnam a lami cu hriamnam in an thi lai (Mt. 26:52) a rak ti. Ṭhihphaihnak kha Ṭhihphaihnak in lehrulhnak zong cu buainak piahtana kha palh ngaiin fianternak a si ko lo maw?
End Notes;1). Some Recent insight in the Philosophy of other (Private Bag, Bukota, Tabzania 1992) PP. 131, 132).
2). cf. Roger Buggracue, From self-development to solidarity, Peeters, Leuven 1985, P, 16.
3). cf. Gioveanni Paulo. I probemi delmondo … 2142
4). cf. Livinas, Totalita e infinito, suggio sull exteriorita, trad, it. dedell’s Asta 2a. Ediz… Jaca Book Milano, 1990, P. 20.
5). cf. In L’Osservatore Romano. ed. English. July 21, 1980, P. 5