Paa (Mushroom)

Sivai a ngeimi Paa eisual tikah a langhning
Kum fatin khuacaan hoih in a chuakmi Paa (Mushroom) hi ei kan hmangṭheu tawn. A thawt zong a thaw i zuar zongah aman a ṭha ngai. Paa hi vawlei cungah phun (1000) a um ti a si. Acheu Paa ahhin sivai ṭhalo aa tel caah eisual ahcun harnak an tong i thih tiang a phanmi zong an um. 2016 kum lioah khan Kachin ramah sivai ngeimi Paa eisual ruangah sizung a kaimi chungin 35% an rak thi bal.
2001 kum Kanpetlet ka umlio ah Mindat i innchungkhar pakhat hna cu Paa eisual ruangah chungkhar pa 7 lakah pa 5 an rak thi bal. Kanmah chungkhar hrimhrim nih 2004 kum ah Paa kan rak eisual ve i kan chungkhar minung pa 5 bak, kan lung a mit, kan rak luak bal. Sayamah Sui Zing nih a rak kan thlop i kan dam ṭhan.
Zeitin dah Sivai a ngeimi Paa a si ti kan hngalh khawh lai
Raan ṭha ngaiin a rangmi Paa, Coffee muici in a chuakmi paa phun pawl, a senmi, Sen-eu deuh in a chuakmi paa a simi paoh, kut in hmaan tikah a hang sen a chuak, naam in kan riam/ten tikah nam chungah muici pakhatkhat aa nehmi (Tc: muici a dum tbk..) cu Sivai ngeimi paachia an si. Paa kha cite in kan nawn tikah a nakmi phun in muici pakhatkhat a chuak lai. Asilo le cite hangah ciah tikah a hang a nakmi/ muici a chiami phun khatkhat a chuak lai. Paa i a kung kha kut in hmaan tikah a dip (aphut) lai.
A ṭhami Paa cu a hrual phun in, a ril deuh in a um awk a si. Paa a par le a kung pawl ahkhin aa thuatmi le a tuamtu a um lai. A kunghram le a par zongah a um kho.
Sivai a ngeimi Paa eisual tikah a langhning

Luak a chuak, an luak, thlan a chuak, an paw a fak, an si a vaan, mah hngal loin an um, Lu a fak ti bantukin phunhnih thum i cawh in intuar le thiṭum in thihnak tiang tonkhawh a si.
Paa chungah sivai a tam/tlawm tuak khawh a silo. A mui zohnak zongin hngalh khawh a silo. Chumh chuannak le thil phun dangdang cawhpawlhnak in sivai thianhkhawh phun a silo.
Paa kan ei tikah a cunglei bantukin a langh ahcun a lenglei sii-inn/khan ah thlop loin sii-inn phanh khawhtu i zuam ding a si. Caan sautuk a rauh ahcun pum chungah Cell tampi a hrawh i thih a fawi. Cucaah khuacaan hoih in a chuakmi Paa hna chungin sivai aa telmi kan ei sualnak hnga lo i ralring cio hna u sih.
Biakilh; 26 July 2018, The Hakha Post chung i H. Vun Tin Kup (H.A) ṭialmi rinhchanh in ṭial ṭhan mi a si.
Norbert Ca Ling