Khukbil in Pathian Biaknak

CATHOLIC PAWL NIH KHUKBIL IN PATHIAN AN BIAKNAK KONG
Halnak: Khrihfa vialte lakah, Zeicahdah Catholic (RCM) pawl nih Biakinn le Biakṭheng hmaiah Pathian kha khukbil in an biak? Nan khukbil u tiah Bible ah a um maw? Zeicahdah Bible ah a um lomi cu Catholic pawl nih an tuah? Bible ah a um ahcun theih ka duh ko. Zei Khrihfabu hi dah Bible ning tein a zulmi an si? Zeicahdah Khrihfa budang hna nih “Praise and Worship” ah an khuk an bil lo? Zeicahdah Catholic pawl nih Bawipa Thisa hmaiah an khuk an bil? Bible chirhchan in ka let tuah?
Lehnak: Bible lawnglawng abiapi an ti i cu Bible chung i abiapi mi kha a hmu thiam lomi tampi an um. Bible cang hna biatak in a zulmi Khrihfabu cu zei Khrihfabu dah a si zoh tuah usih. Isaiah; 45:22-23 ah “Keimah cu Pathian ka si. Keimah hleiin Pathian dang a um lo. Mi vialte nih ka hmaiah nan khuk nan i bil lai” a timi kha kan hmuh. Salm; 95:6, “Ra tuah u, kun usihlaw bia usih, a kan sertu Bawipa hmai ahcun kan khuk i bil usih! Amah cu kan Pathian a si. Kannih cu a kan zohkhenh mi kan si, a kan cawmmi tuurun kan si,” tiah aa ṭial. Cuti a si ahcun Khrihfa budang nih ziah an khuk an bil lo.
Biakamthar Luka 22:41-42 ah “Cun an sin khan lungchep tluk a va kal i a khuk aa bil, Ka Pa, na hna a tlak ahcun hi hrai hi ka ṭhialpiak ko. Sihmanhsehlaw keimah nawl siloin nangmah nawl si ko seh,” tiah a ti. Mark 14:35-36 zongah cu bantukin “Hmailei ah tlawmpal a va kal i vawlei ah a bawk i … thla a cam,” a ti. Matthai 26:39 zongah “… Vawlei ah a bawk i… thla a cam” ti kan hmuh. (Luka 24:52) ah Bawi Khrih vancung a kai lioah “Zultu hna cu an khuk an i bil i an biak hnuah lunglawm ngaiin Jerusalem ah an kir” a ti. Mt 20:20 ah “Zebedi fapa hna nu kha Jesuh sin ahcun a fapa hna he khan an ra i a hmaiah khan a khuk aa bil i zaangfahnak a hal” ti kan hmuh rih. Mt 2:11 ah “Nichuahlei mifim pathum hna cu” Innchung ahkhan an vung lut i ngakchia kha a nu Mary sinah cun an hmuh. An khuk an i bil i an biak,” ti kan hmuh rih. Luka 18:10-14 zongah “Farasipa le ngunkhuai khawltupa thla an cam lioah, ngunkhuai khawltupa cu lamhlatpi ahkhin a dir i vanlei hmanh zoh ngam loin a ṭang aa cumh i kei misual cungah hin zaangfahnak ngei ko, tiah toidor tein thla a cam i a sualnak ngaihthiam in inn ah a ṭin, ti kan hmuh fawn.
Rom 14:11 ah “Ka nun bangin mi vialte nih ka hmaiah an khuk an i bil lai i, mi vialte nih Pathian a si, an ka ti lai” ti kan hmuh. Lamkaltu hna zong an nunnak ah an khuk an i bil tawn kha zoh rih usih. Lam 9:39-40 ah “Peter nih an dihlak in a chuahter hna i a khuk aa bil i thla a cam, mithi kha a nunter ṭhan,” a ti. Lam 6:1-7 ah zultu Peter hruai in a lu cungah kutchuan in thla an campiak mi Stephen zong Jesuh bangin amah a thattu hna caah a khuk aa bil i, thla a cam hnuah a thi tiah Lamkaltu 7:59-60 ah kan hmuh. Efesa 3:14-15 ah Paul zong nih Jesuh Khrih hmaiah khukbil in a kun, ti kan hmuh. Filipi 2:10-11 ahcun, Pathian nih Khrih a cawisannak kong kan hmuh; “Cucaah Jesuh min upat awk caah Vancung i a ummi vialte hna le Vawlei i a ummi vialte hna le Vawleitang i a ummi vialte hna nih an khuk an i bil lai i Pathian kan Pa thangṭhat awk caah Jesuh Khrih cu Bawipa a si, an ti lai, ti kan hmuh. Cu ruangah Roman Catholic pawl nih khukbil in thla kan camnak cu a si.
Biathlam 4:10 ah, “Upa kulleli (24) hna cu bawiṭhutdan cung i a ṭhumi hmaiah khukbil in an kun i zungzal in zungzal tiang a nungmi kan Pa Pathian, nangmah cu zeizong vialte kha na ser cang tiah an ti i bawiṭhutdan hmai ahcun an sui luchin kha an phawih i khukbil in an kun i an biak ti kan hmuh. Biathlam 5:8,14 zongah “Upa kulleli le saram nung pali hna kha Tuufa hmai ahcun an khukbil in bawiṭhutdan cung i a ṭhumi Pathian kha an biak i, Amen! Halleluiah! an ti,” ti kan hmuhfawn. Hi Bible caang hna kan zoh ahcun Bible ningin kan zulh lawnglawng ah khamh kan si lai, tiah a timi, Bible lawng a hrampi a si a timi hna kha biahal awk a um i hngalhter ka duh hna. Ngaite tiah cun Catholic Sister pawl, Tlangbawi pawl le Bishop pawl kha upat hmaizahnak in Khrihfa hna nih lukun khukbil in kan biakchawnh hna tikah, “Keimah loin Pathian dang kha khukbil in nan bia lai lo,” timi nawlbia an buar tiah an kan soisel. Khrih milem hna, Nu Mary milem hna kha khukbil in upat kan pek tik hna zongah nawlbia an buar tiah an kan soisel ṭhiamṭhiam. Asinain Pathian inn, a biakinn thiang ah khuk an bil lo, Pathian hmaiah khuk an bil lomi cu khuaruahhar ngai a si.
Ngaite ahcun Khrihfa pakhat caah Bible cu abiapi mi a si, tiah Catholic Bupi nih a cawnpiak. Bible lawnglawng kan ti ahcun Pathian hmaiah khukbil awk a si ti cu Biblehlun le Biblethar ah kan hmuh ko. Pathian umnak inn tiah kan timi Biakinn ah na khuk na bil taktak maw? Na bawk taktak maw? Pathian kha khukbil lukun in na bia taktak maw? Cuti a silo ahcun Pathian hmaiah khukbil in biak a haulo timi cawnpiaknak kha zulh ding a si ko. Sihmahsehlaw, Catholic bupi nih cun Bible a zulhtuk ruangah a khuk aa bil, a ṭang aa cumh, toidor tein zaangfah a nawl, Pathian a thangṭhat tik zongah ringawn phuntling an tum, Pathian bia an ngaih tikah ṭhutchel, dirchel, khukbil chel tiin sullam ngei ngaiin a tuah a zulhter hnanak in Bible kha biatak in a zulhnak tehte a langhter.
Kan hawi Khrihfa budang hna nih nan Pa, nan Saya, upa hmai nan kal tikah lukun nawn in nan kal bal a si ahcun Bible hi nan zulh awk a si. Cuti a si lawngah Bible ningin a zulmi, Pathian duh ningin a nung i vancung nunnuamh daihnak kha aa ruahchan mi kan si kho lai. Bible a zul taktak i Pathian hmai Biakinn ah khukbil lukun in Pathian a biami si hna usih. Jesuh Khrih hrimhrim nih thla a cam tikah a khuk aa bil.

Cucaah Khrih hnuzul taktak, Bible ningin a tuahser mi taktak Catholic Khrihfa hna nih Biakinn ah siseh, inn ah siseh thla an cam tikah an khuk an bil. Umtuning phunphun in thlacam khawh a si nain khukbilnak cu toidornak a si caah a ṭhatuk mi a si. “Worship” timi, Pathian kha thinlung chung taktak in biakmi a si. Cucaah Catholic pawl nih cun Bawipa Thisa (Eucharist) timi, zungzal nunnak a pemi changreu kha lukun khukbil in an biak. Catholic pawl nih, cu changreu (Eucharist) a umnak Biakinn hna ah hnachet tukmi hlasaknak hna nakin dai zirziar tein khukbil in biaknak kha a papek deuh. Cutin Pathian an biak kha budang hna nih an ra in an hmu lai lo. Annih cu lenglei milem hna lawng kha an hmuh i, cu milem hna kha an biak tiah an ruah ṭheo. Catholic pawl nih Bawi Jesuh a sa taktak a si, tiah an zumh i changreu(Eucharist) kha Pathian sinakin an biaknak sullam cu Jn 6:54 ah “Ka sa a ei i ka Thi a dingmi paoh nih zungzal nunnak an ngei lai,” tiah aa ṭial caah a si. Khrih hrimhrim zong nih “Vancung in a rungṭummi nunnak changreu cu keimah hi ka si. Hi Changreu a eimi paoh cu zungzal in an nung lai” tiah (Jn 6:51) ah a ti. Catholic Bupi nih “Hri hra a ngeimi tingtang kha tum ulaw Bawipa cu thangṭhat tuah u” a timi Salm 33:2-3 zong a hlaw lo. Asinain Pathian an biak tikah khukbilnak kha an hman deuh. “Praise” timi thangṭhatnak caah cun mah duhmi umtuning hmankhawh a si ko. Budang hna tu cu Biakinn ah Ringawn he thangṭhatnak in “Praise” an papeknak cu an biakinn ah Khrih a um taktak tiah zumhmi zungzal nunnak a pemi changreu (Eucharist) an chiah lo caah a si.
Biatlang kan komh ahcun minung nih Pathian lawng kan biak awk a si. Kan thangṭhat awk a si. Ahman ko. Asinain Catholic hna tu nih cun Biakinn ah khukbil in Pathian biak cu Pathian cungah kan zumh ti an langhter i, duhnung khukbilnak tuahningkel zong Khrih hnu a zulmi hna, Bible a zulmi hna an sinak kha an langhter. Zungzal nunnak a pe i changreu (Eucharist) ah a ummi Khrih Pathian kha thangṭhat biaknak cu a sangbik tuahsernak pakhat a si. Catholic pawl nih biatak ngaiin khukbil in an biakmi Pathian cu Bawipa Thisa changreu (Eucharist) i a ummi Khrih Pathian kha a si. Cu Bawipa Thisa changreu (Eucharist) kha khukbil lukun in an biak taktak. Khrih Pathian cu changreu (Eucharist) chungah a um taktak ti an zumh. Biblehlun chanah biakamnak kuang in Pathian cu Israelmi hna he hmunkhat in a um kha tehte a khaan bantukin Chanthar Israelmi hna a simi Catholic Khrihfa hna caah Khrih Pathian cu Bawipa Thisa changreu (Eucharist) in kanmah sinah a kan umpi zungzal ti kha a fianter. Zeicah kan ti ahcun “Keimah cu vancung in a rungṭum mi nunnak changreu ka si. Hi changreu a eimi paoh cu zungzal in an nung lai. Ka pekmi hna changreu cu vawleimi hna caah ka pekmi ka sa a si,” tiah Jesuh Khrih nih Jn 6:51 ah fiangtein a rak chim.
Catholic Biakinn i, hi Bawipa Thisa changreu (Eucharist) ah Khrih Pathian a um taktak caah Catholic Khrihfa hna nih khukbil in an biak nain Khrihfa budang hna nih Biakinn chung i a ummi Jesuh Khrih milem (pachi) hna, Bawinu Mary le Mithiang hna i milem hna kha lenglei mit in an hmuh caah, cu milem hna lawnglawng kha a biami hna, tiin an soisel tawn hna. Cucu a palh taktak mi a si. Khukbil in kan biakmi Pathian, Bawipa Thisa (Eucharist) chungah a ummi Pathian cu “Nan sinah a zungzal in, caan dongh tiangin ka um lai,” tiah bia a kan kamhtu Pathian a si (Mt 28:20)”. Cutin Bible chungah khukbilnak kong aa ṭial ko nain Khrihfa budang hna nih Pathian cu Thlarau a si. Zeibantuk paoh in biakkhawh a si. Kan thinlung in kan zumh ahcun a za ko, tiah Bible chung cawnpiak ningcang hna kha hlawt an i zuam. Pathian cu Thlarau a si. Ahmaan ko. Kannih Catholic hna nih cun Thlarau in a ummi Pathian kha Bible ning tein khukbil in kan biak. Zeibantuk umtuning kha dah Pathian nih a tlaihchan deuh hnga tiah nan ruah cio. Cu Pathian kha Catholic hna nih zungzal khukbil in an biaknak cu Bible zulhnak, Jesuh Khrih bia a ngaitu le a zultu an sinak kha a fianter zungzal.